ΠΑΜΜΟΝΑΣΤΙΚΗ ΣΥΝΑΞΙΣ
ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ
ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΜΕΓΑΡΩΝ ΚΑΙ ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ
2 4 - 2 5 Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ 1 9 9 8
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΗΝΥΜΑΤΑ
ὑπό †Μητροπολίτου Νικοπόλεως ΜΕΛΕΤΙΟΥ
Συναχθέντες κατά χάρη καί ἔλεος τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ ἡμῶν μέ τήν εὐλογία τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μεγάρων καί Σαλαμῖνος κ. Βαρθολομαίου, καί περατώσαντες τίς ἡμέρες τῆς Συνάξεως, καί τά θέματα αὐτῆς ἀκούσαντες καί διεξελθόντες, τά λεχθέντα καί προταθέντα συνοψίζομεν στά ἑξῆς «συμπεράσματα καί μηνύματα».
1. «Εὐχαριστοῦμεν τῷ Θεῷ καί Πατρί πάντοτε καί ὑπέρ πάντων», κατά τήν ἀποστολικήν προτροπήν. Τόν εὐχαριστοῦμεν δουλικῶς καί γιά τήν Σύναξη αὐτή. ῏Ηταν γιά μᾶς μία πνευματική δωρεά. Μᾶς ἔδωκε τήν εὐκαιρία μιᾶς ἐπικοινωνίας μέ ταπείνωση καί αὐτοέλεγχο. Καί ξεπερνώντας τήν ἐριθεία τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου, ἐργασθήκαμε μέ ἀγάπη, ἀλλήλους ἡγούμενοι ὑπερέχοντας ἑαυτῶν. Τῷ Κυρίῳ ἡ δόξα. Διότι καί ἡ ἐριθεία, καί ἡ ἀντιλογία, καί τό νά θέλωμε«δικαιοῦν ἑαυτούς» (Λουκ. 10,29), δηλ. νά παρουσιάζωμε τούς ἑαυτούς μας σάν «σωστούς» καί τούς ἄλλους σάν «λάθος», δέν εἶναι καρποί τοῦ ἁγίου Πνεύματος.
2. Διαπιστώσαμε γιά μιά ἀκόμη φορά, ὅτι μοναδικός στόχος τοῦ μοναχοῦ εἶναι νά ζῆ «ἐν Χριστῷ καί ἐν τῇ ᾿Εκκλησίᾳ» (᾿Εφεσ. 3,21), «ἐπ᾿ ἐλπίδι ζωῆς αἰωνίου» (Τιτ. 1,2) καί«ἐπ᾿ ἐλπίδι τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ» (Ρωμ. 5,2), καί ὅτι, ἀκριβῶς γι᾿ αὐτό, τό πρώτιστο κέρδος τοῦ γενομένου μοναχοῦ, εἶναι νά ἔχει ἀγάπη, καί νά μή θέλει νά κρίνει κανέναν. Οὔτε τόν ληστή, τόν ὄντως ληστή· οὔτε τήν πόρνη, τήν ὄντως πόρνη. Καί πολύ περισσότερο, τούς χριστούς Κυρίου, τούς ποιμένες καί διδασκάλους τῆς ᾿Εκκλησίας μας.
3. Διδαχθήκαμε ἀπό τίς σοφές εἰσηγήσεις καί ἀπό τήν μεταξύ μας ἀναστροφή·
α) ὅτι τό κάθε μοναστήρι εἶναι -σάν κύτταρο τοῦ μεγάλου πνευματικοῦ ἰατρείου, πού εἶναι ἡ μία ἁγία ᾿Εκκλησία τοῦ Χριστοῦ,- εἶναι καί αὐτό ἕνα ἰατρεῖο ψυχῶν, μέ ἕνα καί μοναδικό ἰατρό, τόν μόνον ἰατρό ψυχῶν καί σωμάτων, τόν Κύριό μας ᾿Ιησοῦν Χριστό, μέ ἐκτελεστές τῆς θεραπευτικῆς Του ἀγωγῆς, ἐντεταλμένους νά χορηγοῦν στήν ὥρα καί στήν δόση, πού ἀπαιτεῖται στόν καθένα τά φάρμακα τῆς ψυχῆς, τό σιτομέτριο τό πνευματικό· καί αὐτοί εἶναι· ὁ ἀρχιερέας τῆς περιοχῆς· καί οἱ πνευματικοί πατέρες καί προϊστάμενοι τοῦ μοναστηριοῦ.
καί β) ὅτι οἱ μοναχοί εἶναι ὄντως μοναχοί, ὅταν ἔχουν τά μάτια τῆς ψυχῆς τους ἀνοιχτά νά βλέπουν τά δικά τους λάθη, σφάλματα, ἐλαττώματα καί ἁμαρτήματα· καί ὄχι τῶν ἄλλων. Γιατί, ὅποιος ἔχει διάθεση νά βλέπει τά ἁμαρτήματα καί λάθη τῶν ἄλλων, δέν περιπατεῖ κατά ἀγάπην, δέν φωτίζεται ἀπό τή χάρη τοῦ ἁγίου πνεύματος, δέν κατενόησε ἀκόμη ὅτι ὁ χειρότερος ἐχθρός του εἶναι ὁ «παλαιός ἄνθρωπος» (᾿Εφ. 3,9 καί 4,22) καί τά σκιρτήματά του· καί κατά συνέπεια δέν ἀνταποκρίνεται στήν φύση καί τήν οὐσία τῆς μοναχικῆς ζωῆς, πού εἶναι ζωή συνεχοῦς μετανοίας καί διορθώσεως καί ὅλο καί πιό οὐσιαστικῆς ἐπιστροφῆς στόν Θεό.
4. Κατανοήσαμε βαθύτερα, πόσο εἶναι ἀνάγκη νά βιώνωμε συνειδητά τό μυστικό νόημα τῆς μοναχικῆς ζωῆς, πού εἶναι «ζωή ἐν Χριστῷ καί ἐν τῇ ᾿Εκκλησίᾳ» (᾿Εφ. 3,21), ζωή πλήρως καί ὁλοκληρωτικά ἀφιερωμένη στόν Χριστό, μίμηση τῆς ἐσχάτης πτωχείας, ταπείνωσης, ὑπακοῆς, ἀδοξίας, ἐγκράτειας καί παρθενίας τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ· εἶναι ζωή «ἐν ἧ κατά μίμησιν ἡ τοῦ Κυρίου πολιτεία διαδείκνυται», ὅπως λέγομε στήν ἀκολουθία τῆς κουρᾶς· καί χάριν αὐτῆς τῆς κατ᾿ οὐσίαν καί κατά πνεῦμα τέλειας μιμήσεως τοῦ Χριστοῦ, νά ξεπερνᾶμε καί τήν αὐτάρκεια καί αὐταρέσκεια τῆς ἀπομονώσεως ἤ συγκεντρώσεως στόν ἑαυτό μας, ἀλλά καί τήν μέ πνεῦμα, τάχα ἅμιλλας, ἀνταγωνιστική διάθεση, καρπό καί ἀναθυμίαση τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου· καί νά βλέπωμε ὁ ἕνας τόν ἄλλο, καί σάν ἄτομα πού ἀπαρνηθήκαμε τόν ἑαυτό μας καί χρόνια τώρα αἴρομε τόν Σταυρό τοῦ Κυρίου καί τόν δικό μας, ἀλλά καί σάν μοναστικές ἀδελφότητες, πού πρέπει νά εἶναι σύνολα ἡγιασμένων ἀτόμων καθοδηγούμενα ἀπό ὄντως πνευματοφόρους προϊσταμένους, μέ ἀγάπη, μέ ταπείνωση, μέ συνεργατικότητα καί μέ τήν ἐπιθυμία καί προθυμία, νά θέτωμε τό δικό μας «περίσσευμα» (Β' Κορ. 8,14) στή διάθεση ἐκείνων πού ἔχουν «ὑστέρημα» (Β' Κορ. 8,14), εἴτε ὑλικό εἴτε πνευματικό. ῎Αν ἡ ἁγία ᾿Εκκλησία, πού εἶναι σάν ἀγρός τοῦ Κυρίου γεμάτη ζιζάνια (Ματθ. 13,25-40), ὀφείλει νά εἶναι ἕνα σῶμα καί ἕνα πνεῦμα, πόσο μᾶλλον τά ἡγιασμένα μοναχικά τάγματα μεταξύ τους καί σέ σχέση μέ τούς ποιμένες τῆς ᾿Εκκλησίας, στήν ὁποία καί ἐμεῖς σάν ἐλάχιστο μόριο ἀνήκομε, τόσον περισσότερον ὅσον ἐκεῖνοι μέν ἔχουν τήν ταπείνωση νά μᾶς βλέπουν καί νά μᾶς διαφημίζουν, ἐμεῖς δέ σεμνυνόμεθα, νά βλέπωμε ἑαυτούς ὡς μέλη τῆς ᾿Εκκλησίας «εὐσχήμονα» (Α' Κορ. 12,23). Εἴθε ὁ Κύριος νά μᾶς δίδει, πρῶτα μέν τήν δύναμη νά εὐτελίζωμεν ἑαυτούς, καί μετά νά μᾶς δίδει τήν φιλοπάτορα διάθεση τοῦ Σήμ καί τοῦ ᾿Ιάφεθ.
5. ᾿Εχαρήκαμε, κυριολεκτικά ἐπλήσθη χαρᾶς τό στόμα μας καί ἀγαλλιάσεως ἡ καρδιά μας, ἀπό τήν διαπίστωση, ὅτι μέ τήν χάρη καί τό ἔλεος τοῦ Κυρίου αἱ ἀνά τήν ῾Ιερά Μητρόπολη Μεγάρων καί Σαλαμῖνος ῾Ιερές Μονές εὐδρομοῦν καί ἀνθοῦν, δίνοντας ζωντανή μαρτυρία, ὅτι τό Πνεῦμα τοῦ Κυρίου ἐπιφέρεται καί σήμερα ἐπάνω τοῦ ὕδατος τοῦ σημερινοῦ ἀλλοτριωμένου κόσμου καί ὅτι, κατ᾿ ἐπέκταση, «οὐκ ἀπώσατο Κύριος τόν λαόν αὐτοῦ» (Ρωμ. 11,2), ἀφοῦ προσφέρουν συνεχῶς περισσότερους κήρυκες πίστεως, πού μέ τήν σιωπή τους κηρύττουν πιό εὔγλωττα τήν ἀνάγκη γιά μετάνοια, ἐπιστροφή καί πίστη στόν ἕνα καί μοναδικό Σωτήρα, Κύριο καί Λυτρωτή ᾿Ιησοῦν Χριστόν. Δοξάζομε τόν Κύριό μας, γιατί τό ἴδιο ἰσχύει γιά ὁλόκληρη τήν περιοχή τῆς ἁγίας Τοπικῆς ᾿Εκκλησίας μας, γιά τό ῞Αγιο ῎Ορος, γιά τό Σινᾶ, καί γιά τίς ἄλλες ἅγιες ᾿Ορθόδοξες ᾿Εκκλησίες καί ἰδιαίτερα γιά τίς ᾿Εκκλησίες τῆς Ρουμανίας καί τῆς Ρωσσίας. Καί εἴθε νά ἐκχύσει ὁ Κύριος τό Πνεῦμα του ἐπί πᾶσαν σάρκα καί νά μεταβάλει πάντα τόν λαόν Του σέ «προφῆτες» (᾿Αριθμ. 11,29), γιά νά νικηθῆ τό κέντρο τοῦ διαβόλου, ἡ ἁμαρτία καί ἡ ἀποστασία τῶν ἐσχάτων ἡμερῶν, νά αὐξάνει ἡ ἁγία ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία, καί νά μεγαλύνεται ὁ Χριστός «ἐπί τῷ ἐλέει Του καί τῇ ἀληθείᾳ Του» (Ψαλμ. 137,2).
6. ᾿Επισημαίνομε μέ ἰδιαίτερη χαρά τήν ἰσχυρή πνευματικά -παρά τό ἀσθενές τοῦ φύλου- παρουσία τοῦ γυναικείου μοναχισμοῦ στήν ῾Ιερά Μητρόπολη Μεγάρων καί Σαλαμῖνος, στήν πατρίδα μας ὁλόκληρη καί σέ ὁλόκληρο τόν κόσμο. Καί μέ καύχηση ἐξαίρομε τήν πραγματικότητα, ὅτι ὁ γυναικεῖος μοναχισμός καλύπτει πλέον τῶν 2(3 τοῦ συνόλου ἀριθμοῦ τῶν μοναχῶν στήν ῾Ελλάδα. Καί ὅτι παντοῦ τά γυναικεῖα μοναστήρια δίνουν τήν αἴσθηση τῆς νοικοκυρωσύνης, τῆς προόδου, τῆς τάξης καί τῆς εὐπρέπειας καί πρό παντός τῆς βαθύτατης εὐλάβειας, τῆς ἀπόλυτης αὐταπαρνήσεως καί τῆς ὁλοκληρωτικῆς ἀφοσίωσης στόν Θεό καί Σωτήρα μας ᾿Ιησοῦ Χριστόν καί στίς ᾿Εκκλησιαστικές μας παραδόσεις, ἀρετές μέ τίς ὁποῖες δίνουν σιωπηρά τό γιά τόν σύγχρονο κόσμο τόσο πολύτιμο καί ἀναγκαῖο μήνυμα· «πρός ἑαυτόν ἐπανάγου, ἄνθρωπε· γενοῦ καινός ἀντί παλαιοῦ· ψυχῆς ἑόρταζε ἐγκαίνια» (᾿Ακολουθία ᾿Εγκαινίων). ῎Ας ἔχει δόξα ὁ φιλανθρωπότατος Θεός ἡμῶν, πού τόσες γυναικεῖες ἀδελφότητες σκορπισμένες σέ ὅλα τά πλάτη τῆς ἁγίας μας ᾿Εκκλησίας καί τῆς πατρίδας μας μέ τήν ἁγιασμένη χάρις στήν αὐταπάρνηση, τήν προσευχή καί τήν πρός Χριστόν ἀγάπη φύση τους ἀποτελοῦν σάν σύνολα καί σάν ἄτομα, ὀσμήν εὐωδίας, ὀσμήν ζωῆς, ὀσμήν ἐπιγνώσεως τοῦ Θεοῦ. Χαίρομε καί συγχαίρομε, διότι δύο μοναχές -μέ ὁδηγητική παρουσία, οἱ ὁσιώτατες Γερόντισσα Φωτεινή καί μοναχή ᾿Ιουστίνα- παρουσίασαν στήν Σύναξή μας δύο πολυσήμαντες καί γεμᾶτες μέ χορταστικά ψυχῶν πνευματικά μηνύματα εἰσηγήσεις.
7. Κατακλείοντας, ἀξιολογοῦμε τήν Σύναξη αὐτή· πολύτιμη σάν σύλληψη· ἀξιομίμητη σάν πραγμάτωση· καί οὐσιαστική σάν προσφορά. ῾Η παρουσία σ᾿ αὐτή σάν μελῶν καί σάν εἰσηγητῶν ἀνδρῶν καί γυναικῶν, κεκοσμημένων μέ βίου ἁγιότητα καί μέ χάρισμα λόγου, ὄχι σοφίας ἀνθρωπίνης ἀλλά χάριτος καί δυνάμεως Θεοῦ, ἀπό τήν ἰσόβια βίωση, μᾶς δίνει τό δικαίωμα νά πιστεύωμε, ὅτι στήν ἀξιολόγηση αὐτή δέν ὑπερβάλλομε. ᾿Ιδιαίτερα ἐκτιμᾶμε τήν ἐργασία τοῦ καί φιλοξενοῦντος τήν Παμμοναστική αὐτή Σύναξη ἁγίου καθηγουμένου ἀρχιμανδρίτου κ. Δαμασκηνοῦ Κατρακούλη, πού παράλληλα μέ τήν τόσο δυνατή παρουσία του στό χῶρο τῆς μοναστικῆς ζωῆς στή ῾Ιερά Μητρόπολη αὐτή, ἀπετύπωσε τίς ἐμπειρίες τῆς πνευματικῆς ζωῆς στό πόνημά του «᾿Ωδή ὑπέρ τοῦ ᾿Αγαπητοῦ».
᾿Εκφράζομε τήν βαθειά ἐπιθυμία καί τόν πόθο ἡ Παμμοναστική αὐτή Σύναξη, πού ἐπραγματοποιήθη μέ τήν εὐλογία καί πρωτοβουλία τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Μεγάρων καί Σαλαμῖνος κ. Βαρθολομαίου, νά εὕρει σύντομα συνέχεια μέ ἀνάλογες Παμμοναστικές Συνάξεις.
«῾Ο δέ Θεός τῆς ἐλπίδος πληρώσαι ἡμᾶς πάσης χαρᾶς καί εἰρήνης ἐν τῷ πιστεύειν εἰς τό περισσεύειν ἡμᾶς ἐν τῇ ἐλπίδι ἐν δυνάμει Πνεύματος ῾Αγίου» (Ρωμ. 15,13)· «τῷ Θεῷ πρός δόξαν δι᾿ἡμῶν» (Β' Κορ. 1,20).
῾Ιερά Μονή ῾Αγίας Παρασκευῆς Μαζίου
῾Ιερᾶς Μητροπόλεως Μεγάρων καί Σαλαμῖνος
25 Σεπτεμβρίου 1998
+ ὁ Νικοπόλεως Μελέτιος