Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΔΑΙΜΟΝΙΖΟΜΕΝΟΥ ΤΩΝ ΓΑΔΑΡΗΝΩΝ
(Ματθ. 8, 28 – 9,1)
†ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ ΜΕΛΕΤΙΟΥ
(Διασκευή ὁμιλίας στό Σουμέσι, στίς 11/7/1982)
1. Στήν ἄκρη οἱ παλληκαριές.
Ἡ χάρη τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ μᾶς ἔδωσε τόν φωτισμό του καί μᾶς ἀξίωσε νά ἔλθουμε στόν οἶκο του, νά δοξολογήσουμε τό ὄνομά του, νά τόν εὐχαριστήσουμε γιά τίς δωρεές του καί νά τόν παρακαλέσουμε γιά τό ἔλεός του καί γιά ὅτι ὁ καθένας μας ἔχει ἀνάγκη. Καί ἀκόμη περισσότερο, γιά νά αὐξήσουμε τό φωτισμό καί τήν χάρη καί τήν εὐλογία Του πού πήραμε στό ἅγιο βάπτισμα. Καί συνεχίσαμε νά τήν αὐξάνουμε, σέ ὅλη μας τή ζωή, μέ τά καλά μας ἔργα, μέ τήν προσευχή μας, μέ τήν ἐξομολόγηση, μέ τήν Θεία Κοινωνία καί μέ τήν παρακολούθηση τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας, πού κάνουν τήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου πού τίς παρακολουθεῖ μέ ταπείνωση, μέ πίστη, μέ φόβο Θεοῦ καί μέ εὐλάβεια, ἀληθινό Παράδεισο.
Σήμερα ἀκούσαμε μιά μικρή περικοπή ἀπό τό ἅγιο Εὐαγγέλιο, ἀλλά πολύ διδακτική. Ὁ Χριστός πῆγε σέ μία περιοχή τῆς Παλαιστίνης πού λεγόταν Γάδαρα. Ἐκεῖ τόν συνάντησε ἕνας δαιμονισμένος, στόν ὁποῖο εἶχαν μπεῖ πολλά δαιμόνια. Τά δαιμόνια -ὄχι ὁ δαιμονισμένος- ὅταν εἶδαν τόν Χριστό ὄχι ἁπλῶς φοβήθηκαν, ἀλλά αἰσθάνθηκαν τήν ὑποχρέωση νά δώσουν ἀπολογία, γιά τήν κατάσταση στήν ὁποία εἶχαν φέρει τόν ἄνθρωπο αὐτό.
Αἰσθάνθηκαν τήν ἀνάγκη, σάν νά ἦταν στρατιωτάκια μπροστά σ’ ἕνα στρατηγό, νά τοῦ δώσουν ἀναφορά καί νά τοῦ ποῦν ὅτι, εἶναι στίς διαταγές του. Καί ἔλεγαν τοῦ Χριστοῦ:
-Ξέρουμε ποιός εἶσαι. Ὁ ἅγιος τοῦ Ἰσραήλ.
Ἡ φράση «ὁ ἅγιος τοῦ Ἰσραήλ», σημαίνει: Ὁ Θεός τοῦ Ἰσραήλ. Ὁ ἀληθινός Θεός. Μή μᾶς βασανίσεις. Ἔχεις δικαίωμα νά μᾶς κάνεις ὅ,τι θέλεις. Ἀλλά μή μᾶς βασανίσεις. Μή διατάξεις νά κατεβοῦμε στό πῦρ τῆς κολάσεως τό ἄσβεστο, πρίν νά ρθεῖ ἡ ὥρα μας. Ἅμα θέλεις νά μᾶς τιμωρήσεις κάνε καί σέ μᾶς ἔλεος. Διάταξε νά φύγουμε καί νά πᾶμε στά γουρούνια.
Καί ὁ Χριστός εὔσπλαγχνος καί ἐλεήμων, ἔναντι ὅλων ἀνεξαιρέτως τῶν κτισμάτων του, ἀκόμη καί τῶν χειροτέρων ἁμαρτωλῶν, δέχθηκε τό αἴτημά τους καί τά ἄφησε τά δαιμόνια νά πᾶνε στά γουρούνια. Ἐκεῖνα δαιμονίστηκαν, ὅρμησαν στή θάλασσα καί πνίγησαν.
2. Ἀλλοπρόσαλλοι οἱ ἄνθρωποι
Οἱ βοσκοί τους, ἔτρεξαν στό χωριό καί τό εἶπαν. Καί ἀμέσως οὔτε ἕνας, οὔτε δύο, ἀλλά ὁλόκληρη ἡ πόλη βγῆκαν νά βροῦν τόν Χριστό. Καί ὅταν τόν βρῆκαν, φέρθηκαν χειρότερα ἀπό τά δαιμόνια. Τά δαιμόνια στάθηκαν μπροστά στό Χριστό σάν στρατιωτάκια μπροστά στό στρατηγό. Καί τοῦ ζήτησαν διαταγές. Οἱ ἄνθρωποι στάθηκαν μπροστά στό Χριστό σάν στρατηγοί μπροστά στό στρατιώτη καί τοῦ λένε:
-Σέ παρακαλοῦμε, σήκω φῦγε ἀπό δῶ. Ἀρκετό κακό μᾶς ἔκανες πού πνίγηκαν τά γουρούνια μας. Ἡ παρουσία σου, γιά μᾶς, εἶναι κίνδυνος καί ἀπειλή.
Ἐρώτημα: Οἱ ἄνθρωποι αὐτοί, πού θεώρησαν τήν παρουσία τοῦ «ἁγίου τοῦ Ἰσραήλ», τοῦ νικητοῦ τῶν δαιμονίων, ἀπειλή καί κίνδυνο ἦταν χειρότεροι ἀπό τά δαιμόνια ἤ δέν ἦταν;
Ἄς δοῦμε καί ἕνα δεύτερο παράξενο: Ἦρθαν οἱ Γαδαρηνοί νά βροῦν τόν Χριστό, καί βρῆκαν τόν πρώην δαιμονισμένο νά κάθεται στά πόδια τοῦ Χριστοῦ «ἱματισμένος καί σωφρονῶν». Καί παρότι εἶδαν αὐτή τήν τρομακτική ἀλλαγή τοῦ συμπατριώτη τους, δέν ἄλλαξαν γνώμη καί ἔμειναν γιά μιά ἀκόμη φορά καί γιά ἕνα ἄλλο ἀκόμη λόγο, χειρότεροι ἀπό τά δαιμόνια.
Γιά νά τό καταλάβουμε τί σημαίνει ἁμαρτία καί ἀπομάκρυνση ἀπό τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, πού κάνει τόν ἄνθρωπο χειρότερο ἀπό τά δαιμόνια, ἄς προσθέσουμε λίγες σκέψεις.
Ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος, ὅταν ἦταν μέσα του τά δαιμόνια, τί ἔκανε;
Δέν ἄφηνε ποτέ ροῦχο πάνω του. Τά πέταγε ὅλα.
Ἔτρεχε στά βουνά καί στά μνήματα.
Ἦταν φόβος καί τρόμος γιά κάθε ἄλλο ἄνθρωπο πού περνοῦσε δίπλα του. Νά τόν σκοτώσει.
Κατοικοῦσε στά μνήματα. Στό νεκροταφεῖο. Καί εἶχε μέσα του ἕνα χειρότερο νεκροταφεῖο. Τί χειρότερο νεκροταφεῖο, ἀπό τό νά λείπει ἀπό τήν καρδιά, ἡ πηγή τῆς ζωῆς ὁ Χριστός. Τί χειρότερο ἀπό τό νά λείπει ἀπό τήν καρδιά ἡ εἰρήνη, ἡ γαλήνη, ἡ ἀγάπη, ἡ καλωσύνη; Ἡ χαρά τῆς συναναστροφῆς μέ τά ἄλλα πλάσματα τοῦ Θεοῦ;
Ἔτρεχε ὁλομόναχος στά ἔρημα βουνά. Ἕνα ἄλλου εἴδους νεκροταφεῖο. Καί ἀπό κοινωνικῆς καί οἰκονομικῆς ἀπόψεως, τί ἦταν; Ἄλλο νεκροταφεῖο. Ποιός τόν εἶχε καταντήσει ἀπό ὅλες τίς πλευρές νεκροταφεῖο καί θάνατο;
Ὁ διάβολος, θά ἀπαντήσομε, πού εἶχε μπεῖ μέσα του.
Ἀλλά γιατί μπῆκε ὁ διάβολος μέσα του; Γιατί δέν μπαίνει καί σέ σένα καί στόν ἄλλο;
Ἐπειδή αὐτός τόν κάλεσε. Πῶς καλεῖ ὁ ἄνθρωπος τόν διάβολο;
Ὅταν κάνει ἑκούσιες ἁμαρτίες! Καταφρονώντας τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ὅταν λέει: «Τό ξέρω πώς εἶναι ἁμαρτία, καί τήν κάνω».
Ἔχεις τέτοια μυαλά; Περίμενέ τον! Εἶναι σάν νά τοῦ φωνάζεις:
-Ἔλα καί σέ θέλω.
Καί ἀπό κεῖ καί πέρα ὁ ἄνθρωπος ἀρχίζει τό κατρακύλισμα τῆς μεταβολῆς του στό «νεκροταφεῖο».
Νά πάρουμε ἕνα παράδειγμα. Ἕνας ἄνθρωπος ἔχει ὑποδουλωθεῖ στήν ἁμαρτία. Κάνει ὁρισμένες πράξεις, οἱ ὁποῖες διαλύουν τήν οἰκογένειά του. Ἔρχεται ἡ γυναίκα του καί τοῦ λέει:
-Ποῦ πᾶς; Ποῦ βαδίζεις;
Ἐκεῖνος, ἀντί νά συναισθανθεῖ, θυμώνει. Καί τά βάζει μέ αὐτή. Καί ἀφοῦ κάνει τό σπίτι του νεκροταφεῖο, γιατί ἔφυγε ἡ ἀγάπη, χάλασε ἡ εἰρήνη, ξεπορτίζει τρέχει στήν διασκέδαση καί ὁπουδήποτε θέλει.
Τή συνέχεια ὁ Θεός τήν ξέρει.
3. Βλέποντας μέ μάτι καθαρό
Ἡ πόλη τῶν Γαδαρηνῶν, ἦταν πόλη ἁμαρτίας. Ἡ ἁμαρτία ξεκινάει ἀπό πράξεις σωματικές. Ποιός εἶναι ὁ σκοπός; Ἡ διασκέδαση. Ἡ ἡδονή. Νά περάσω εὐχάριστα.
Ὁ Θεός ἔφτειαξε τόν ἄνθρωπο νά περάσει εὐχάριστα.
Ἀλλά πρῶτα ἀπ’ ὅλα τόν ἔφτειαξε, ὄχι γιά νά περάσει εὐχάριστα, ἀλλά γιά νά ἀποκτήσει θεϊκές ἀρετές.
Ποιές εἶναι οἱ θεϊκές ἀρετές; Ἀγάπη, πίστη, ἐλπίδα, καλωσύνη, ἀλήθεια, δικαιοσύνη, εἰλικρίνεια, ἐντιμότητα.
Τί θά ἤθελες καλύτερα γιά τόν ἑαυτό σου ἄνθρωπε; Ἐσύ πού εἶσαι ἀκόμη καθαρός, ἀμόλυντος ἀπό τήν βρώμα καί τήν διαστροφή τῆς ἁμαρτίας; Καί τό τονίζουμε αὐτό γιατί ἀλλιῶς σκέπτεται ὁ ἄνθρωπος ὁ καθαρός, πού δέν ἔχει ὑποδουλωθεῖ σέ πάθη καί ἐντελῶς διαφορετικά ὁ ὑποδουλομένος.
Ὁ «καθαρός» ἄνθρωπος σκέπτεται: «Τί ἀξία ἔχουν ὅλων τῶν εἰδῶν οἱ διασκεδάσεις μπροστά στό νά αἰσθάνεσαι ὅτι ἔχεις ἀγάπη, καλωσύνη, ἀλήθεια καί δικαιοσύνη; Τί ἀξία ἔχει ἡ χαρά τοῦ σώματος μπροστά στή χαρά τῆς ψυχῆς; Ποιά εἶναι μεγαλύτερη; Ἡ χαρά τοῦ σώματος; Ἤ ἡ χαρά τῆς ψυχῆς; Ἡ χαρά τοῦ σώματος εἶναι σταγόνα. Μία στιγμή ἔγινε. Πέρασε. Ἡ χαρά τῆς ψυχῆς εἶναι παντοτινή».
Ἡ χαρά τοῦ σώματος ἔγινε, πέρασε καί ἄφησε τήν ψυχή νά κρίνει τίς ἄσχημες πράξεις. Τίς κρίνει καί λυπᾶται γι’ αὐτές. Καί ὁ ἄνθρωπος ἐκ τῶν ὑστέρων «σκάζει» καί στενοχωρεῖται. Καί ἐξ αἰτίας τῆς διασκεδάσεώς του τῆς σωματικῆς, γίνεται δυστυχισμένος. Ὄχι εὐτυχισμένος.
Ἀντίθετα. Τηρεῖ ὁ ἄνθρωπος τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἀγωνίζεται γιά ἀγάπη, γιά καλωσύνη, γιά προσευχή, γιά νηστεία· καί μέρα μέ τήν ἡμέρα ἔρχεται ἡ χάρη καί χαρά τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καί πλημμυρίζει τήν ψυχή του μιά γιά πάντα.
Ἡ χάρη καί ἡ εὐλογία τοῦ Κυρίου τά ἔχει κάνει ἔτσι ὥστε σέ κάθε τόπο νά ὑπάρχει καί κάποιος βαθειά εὐσεβής χριστιανός. Ἔχετε δεῖ ποτέ βαθειά εὐσεβή χριστιανό νά μήν ἔχει χαρά, γαλήνη, εἰρήνη; Ἀλλά καί νά αἰσθάνεται δυστυχισμένος; Ἐπειδή δέν τρώει, δέν πίνει καί δέν γλεντάει ἀκόλαστα; Ἀντιθέτως. Ἐπειδή δέν τά κάνει ὅλα αὐτά ἔχει βαθειά χαρά, χαρά πού δέν σβύνει οὔτε μέ τόν πόνο, οὔτε μέ τίς περιπέτειες τῆς ζωῆς, οὔτε μέ τίποτα.
Οἱ Γαδαρηνοί, ζώντας μέ ἁμαρτία σωματική, ἀκολασία καί πορνεία, πού εἶναι ἡ ἀρχή ὅλων τῶν κακῶν, ἤθελαν καί πολλά χρήματα. Γιατί ἡ ἁμαρτία εἶναι δαπανηρή. Ἡ εὐσέβεια εἶναι πολύ ὀλιγαρκής. Καί ἄν μάλιστα ζεῖ κανείς βαθειά τήν εὐσέβεια, μέ νηστεία, μέ προσευχή, μέ πόθο - ἐπιθυμία τηρήσεως τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, ὄχι μόνο εἶναι ὀλιγαρκής, ἀλλά ἔχει πάντοτε καί τά χέρια του ἁπλωμένα γιά νά δίνει. Καί ὅσο δίνει, ἐπειδή τά δίνει ἀπό ἀγάπη καί ἀπό ἐνδιαφέρον καί γιά τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ, τόσο ἡ καρδιά του πλημμυρίζει ἀπό χαρά, ἀπό εἰρήνη, ἀπό εὐτυχία.
4. Ὁ μεγαλύτερος φωτισμός
Ἡ τήρηση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ εἶναι ὁ μεγαλύτερος φωτισμός. Ὁ ἄνθρωπος πού ἔχει τήν ἀπόφαση νά τηρεῖ τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ εἶναι σοφός. Ὁ ἄνθρωπος πού ἔχει τήν ἀπόφαση νά τηρεῖ τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ μέ θυσία, εἶναι ἥρωας. Ὁ ἄνθρωπος πού ἔχει τήν ἀπόφαση νά νηστεύει καί νά ἐγκρατεύεται γιά τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, εἶναι κάτι παραπάνω καί ἀπό σοφός καί ἀπό ἥρωας. Καί ὅποιος αἰσθάνεται μέσα στήν ψυχή του ζῆλο γιά πνευματικό ἀγώνα, ἄς κάνει τό Σταυρό του καί ἄς δοξολογεῖ τόν Θεό, πού τοῦ ἔδωσε τέτοια εὐλογία καί τέτοιο φωτισμό.
Τό σύνθημα πού μᾶς δίνει σήμερα ἡ πηγή τῆς σοφίας, τό ἅγιο Εὐαγγέλιο, καί ἡ δεύτερη πηγή τῆς σοφίας τά λόγια καί τά ἔργα τῶν ἁγίων φωστήρων τῆς Ἐκκλησίας μας πού δόξασαν τόν Χριστό εἶναι: «Μή φοβᾶστε τόν διάβολο, οὔτε τίς ἐνέδρες του, οὔτε τίς παγίδες του. Τόν Θεό μόνο νά φοβᾶστε». «Ἀρχή σοφίας, φόβος Κυρίου».
Καί ὅταν κανείς ξεπεράσει τόν φόβο, καί ἀγαπάει τόν Θεό «ἐξ ὅλης ψυχῆς, ἐξ ὅλης καρδίας, ἐξ ὅλης διανοίας, ἐξ ὅλης δυνάμεως», ἔχοντας τήν ἀπόφαση νά τόν τιμᾶ, νά τόν λατρεύει, νά κάνει τό θέλημά του, εἶναι σοφός. Καί ἄν ἀκόμη ἔχει τήν ἀπόφαση νά τηρεῖ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ μέ θυσία καί μέ νηστεία καί μέ ἐγκράτεια, τότε εἶναι καί ἥρωας.
Νά μᾶς ἀξιώσει ὁ Θεός μέ τήν χάρη καί μέ τόν φωτισμό καί τόν πλοῦτο πού ὅλοι οἱ Ὀρθόδοξοι χριστιανοί, οἱ ἀληθινοί λατρευτές τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, παίρνουμε ἀπό τήν ἁγία Ἐκκλησία, ἀπό τήν εὐλογία καί ἀπό τήν χάρη τῆς προσευχῆς, ἀπό τή δύναμη τῆς νηστείας, ἀπό τήν δωρεά τήν μεγάλη τῆς ἱερᾶς ἐξομολογήσεως καί τῆς Θείας Κοινωνίας, νά μείνουν τά διδάγματα τοῦ Εὐαγγελίου παντοτινά στήν ψυχή μας. Ἀμήν.-