ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ (Ιω. 20, 19-31)
†ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ ΜΕΛΕΤΙΟΥ
(Διασκευή ομιλίας στη Λυγιά στις 4/5/2003)
1. Πώς αντιδρούμε εμείς
Κάθε φορά που έχουμε μία οποιαδήποτε εορτή στην Εκκλησία μας, γιορτάζουμε το μυστήριο της σωτηρίας μας. Σκοπός των εορτών είναι να δοξάζουμε τον Θεό για την απέραντη ευσπλαχνία Του, για το ενδιαφέρον Του για μας, για την σωτηρία μας, για την καλοσύνη του. Αυτή την αγάπη Του, την βλέπουμε από μια διαφορετική σκοπιά κάθε γιορτή. Όλες όμως οι γιορτές είναι για να ανoίξει ο νους και η καρδιά μας, να καταλαβαίνουμε σωστά το μεγάλο μυστήριο της ευσέβειας και της σωτηρίας μας.
Σήμερα το θέμα που γιορτάζουμε έχει κάτι που εμάς τους ανθρώπους μας κάνει να οργιζόμαστε και να νευριάζουμε. Γιατί; Διότι συνήθως δεν έχουμε διάθεση να δείξουμε κατανόηση (δεν λέμε στοργή, καλωσύνη και ευσπλαχνία) όταν ακούμε διάφορες αντιρρήσεις στις γνώμες μας και στο θέλημά μας.
Σήμερα έχουμε την εορτή του αγίου αποστόλου Θωμά. Ο οποίος μετά την ανάσταση είχε μια συμπεριφορά που... εξόργισε τους αποστόλους, σε βαθμό που του είπαν:
-Αμάν, δεν υποφέρεσαι πια! Άσε μας ήσυχους.
Επτά-οχτώ ημέρες του έλεγαν συνέχεια:
-Είδαμε τον Χριστό.
-Δεν σας πιστεύω, απαντούσε.
-Μα εμείς σε κοροϊδεύουμε;
-Δεν πιστεύω.
-Τον είδαμε αναστημένο.
-Αν δεν βάλω το δάκτυλό μου να δω ο ίδιος τις πληγές, δεν πιστεύω. Τον είδατε καλά; Τον προσέξατε καλά; Είναι εκείνος; Αλήθεια μου λέτε ή παραμύθια;
Ευτυχώς που οι απόστολοι ήταν πράοι άνθρωποι και μόνο ελυπούντο από την στάση του Θωμά. Γιατί αν ήταν σαν και εμάς, σίγουρα ο Θωμάς δεν θα το είχε γλυτώσει το ξύλο.
2. Πώς μας οικονομεί ο Χριστός
Και ο Χριστός τι έκανε; Έδειξε και σ’ αυτόν πολλή ευσπλαχνία και κατανόηση. Όπως δείχνει και σε μας, όταν βρισκόμαστε σε ανάλογη θέση με τον απόστολο Θωμά. Έστω και αν εμείς δεν φερόμαστε με πραότητα προς τους άλλους σε ανάλογες περιπτώσεις.
Ας ακούσουμε μερικά ωραία λόγια από τα τροπάρια της εορτής για διαπιστώσουμε πώς η Εκκλησία μας, εμείς δηλαδή οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, λατρεύοντας τον Χριστό, τον ευχαριστούμε και τον δοξάζουμε για την τοποθέτησή Του και την στάση Του απέναντί μας, όταν φερόμαστε σαν τον απόστολο Θωμά. Αλλά ας προσέξουμε και πόσο όμορφα μας δίνει συμβουλές και οδηγίες.
Απιστούσε ο Θωμάς, απιστούσε. Σφίγγουμε τα δόντια όταν σκεφθούμε σε ποιόν. Πόσα θαύματα είχε δει; Πόσα είχε ακούσει; Και όμως απιστούσε ακόμα. Αλλά το τροπάριο μας λέει: «Μην ταράζεστε. Καλό πράγμα ήταν η απιστία του Θωμά. Ωφέλεια βγαίνει. Και από τα αντίθετα ωφέλεια βγαίνει». Αρκεί να έχουμε φρόνημα σωστό και μάτια ανοιχτά για να το βλέπουμε.
Μα τι καλό βγήκε εξ «απιστίας»; Βγήκε «βεβαία πίστις»! Μια πίστη που ήταν πια πιο πολύ αναλυμένη, και μπορούσε να την καταλάβει κανείς καλύτερα και να στηριχτεί πιο καλά και πιο στερεά επάνω της. Γι’ αυτό ένα άλλο τροπάριο χωρίς να κακολογεί τον Θωμά, λέει: «Ω καλή απιστία του Θωμά! Μα τι χρυσός άνθρωπος ήταν. Τι χρυσό ήταν το φρόνημα, το οποίο εξεδήλωνε τότε. Τι ωφέλεια που βγήκε για μας. Τι ευεργεσία ήταν αυτό που έκανε ο απόστολος Θωμάς, σε μας».
Πόσες φορές πρέπει να δοξάσουμε τον Χριστό, για το ότι είχε και τον απόστολο Θωμά κοντά Του που του έκανε τέτοιες ιστορίες, για να έχουμε διπλάσια ωφέλεια. Γιατί όμως έχουμε μεγάλη ωφέλεια;
3. Κατανόηση, υπόμνηση, ανάλυση
Σαν άνθρωποι είμαστε διαφορετικοί στο ανάστημα, στη σιλουέττα, στα μάτια, στα χαρακτηριστικά του προσώπου. Κατά τον ίδιο τρόπο έχουμε διαφορετική νοοτροπία, διαφορετική ψυχοσύνθεση. Κανενός δεν είναι η νοοτροπία και η ψυχοσύνθεση η άριστη και των άλλων η χείριστη.
Αλλά όλοι, πλασμένοι από τον Θεό, έχουν την δική τους ταυτότητα μέσα από την οποία και διατηρώντας την, πρέπει να βαδίσουμε, έστω και λίγο διαφορετικά ο καθένας, τον δρόμο που οδηγεί κοντά Του. Δεν μπορούμε να την αλλάξουμε την φύση μας, ούτε να αμφισβητήσουμε τα χαρίσματα μικρότερα είτε μεγαλύτερα που ο πανάγαθος Πατέρας μας μάς έδωσε.
Έλεγε ο Θωμάς: «εάν μη ίδω, ου μη πιστεύσω». Εγώ λόγια δεν ακούω. Θέλω να δω. Έλεγε στους αποστόλους: «ίδω την πληγήν». Θέλω να δω τις πληγές. Αν είναι άλλος, τις ίδιες πληγές δεν μπορεί να τις έχει. Εγώ τις είδα και τις ξέρω ποιές είναι οι πληγές στα χέρια Του, στα πόδια Του και στην πλευρά Του. «Ίδω την πληγήν εις την πλευράν Του, ίδω τις πληγές». Να δω τις πληγές στο σώμα Του. Ζητώ να τις δω όχι από κακή διάθεση. Ψάχνω να βρω την αλήθεια. Χωρίς αλήθεια πού να πάω; Έτσι θα στηριζόμαστε αβασάνιστα στο ο,τιδήποτε;
Πέρασαν οχτώ ημέρες και οι απόστολοι προσπαθούσαν να βάλουν μυαλό στο Θωμά, αλλά αυτός δεν συνετιζόνταν. Τι μας διδάσκει αυτό;
Έχουμε έναν άνθρωπο στο περιβάλλον μας που δεν θέλει να ακούσει. Δεν χρειάζεται γροθιά! Ανάλυση και καθοδήγηση θέλει και βοήθεια. Η βοήθεια ποία είναι; Κατανόηση, αλλά και υπόμνηση συνεχής ότι πρέπει την αλήθεια να την αναζητεί θετικά. Να ψάχνει για την αλήθεια. Πιο δεν είναι σωστό; Να γράφει την αλήθεια στα παλιά του τα παπούτσια. Δεν είναι σωστό ένας άνθρωπος να αδιαφορεί για την υπόθεση «τι είναι ο Χριστός» και να λέει: «Δεν ενδιαφέρομαι, δεν ψάχνω, παράτα με». Αυτός δεν έχει μυαλό. Αλλά όταν δεν έχει μυαλό το παιδί, το συμβουλεύουμε και το καθοδηγούμε, δεν το δέρνουμε. Ιδίως όταν τα παιδιά περάσουν κάποια ηλικία, δεν τα δέρνουν πια με το χέρι αλλά μόνο με τη γλώσσα, καθοδηγώντας τα. Και προσευχόμαστε να παρέμβει ο Θεός.
4. Κύριος και Θεός μου
Προφανώς οι απόστολοι προσεύχονταν για τον Θωμά. Μια μέρα ξαναήλθε ο Χριστός, στάθηκε ανάμεσά τους και είπε στον Θωμά:
-Έλα Θωμά, φέρε το δάκτυλό σου και βάλτο στην πλευρά μου.
Ο Χριστός τις ήξερε τις κουβέντες του.
-Έλα Θωμά, φέρε το δάκτυλό σου.
Και άπλωσε ο Θωμάς το χέρι του και είδε τις πληγές του Χριστού, όπως θα τις δούμε και όλοι εμείς και όσοι τυχόν δεν θέλουν με καλή διάθεση να ερευνήσουν για να πιστέψουν, την ημέρα της Δευτέρας Παρουσίας. Τότε εχθροί και φίλοι, πιστεύοντες και μη πιστεύοντες, άγγελοι και δαιμόνια, θα δούμε όλοι τις πληγές του Χριστού και τότε θα καταλάβουμε.
Ο Θωμάς είδε και άρχισε να θεολογεί. Πήγε αμέσως στα βαθειά της πίστης και είπε: «ο Κύριος μου και ο Θεός μου». Δηλαδή αυτός είναι ο δημιουργός του κόσμου, αυτός είναι ο Θεός μας. Αυτός, που ήταν μαζί μας και μας δίδασκε, και εμείς είχαμε γι’ αυτόν λίγο μικρότερη ιδέα από ό,τι έπρεπε. Αρχίζοντας την πορεία μας για την αναζήτηση του Χριστού, στην αρχή έχουμε μικρή ιδέα για ό,τι λέει το Ευαγγέλιο. Το παραδεχόμαστε μόνο σαν καλό βιβλίο με ωραία λόγια. Αλλά αυτό είναι πολύ λίγο...
Πρέπει να ψάχνουμε να βρούμε τι σημασία έχει ο θάνατός Του, η ανάστασή Του, το σώμα Του και το αίμα Του. Γιατί το σώμα Του και το αίμα Του που μεταλαμβάνουμε, μας δίνει ζωήν αιώνιον. Το λέει ο παπάς κοινωνώντας τον κόσμο: «Μεταλαμβάνει ο δούλος του Θεού εις άφεσιν αμαρτιών και εις ζωήν αιώνιον, το Σώμα και το αίμα του Κυρίου και Θεού και σωτήρος ημών Ιησού Χριστού».
Σ’ αυτά δείχνουμε την καλή μας διάθεση, κυρίως απέναντι του εαυτού μας, γιατί πρόκειται για θέμα αιώνιας ζωής. Το πιο ουσιαστικό είναι: «Θα πας στον παράδεισο ή θα πας κάπου αλλού;». Πού; Καλύτερα να μην την πούμε την λέξη, τόσο φοβερή είναι.
Ο απόστολος Θωμάς επειδή είχε καλή διάθεση και έψαχνε ειλικρινά για την αλήθεια, «το δυσπειθές» που τον χαρακτήριζε, το μετέβαλε «εις ευπιστίαν». Το «ευπιστίαν» δεν σημαίνει ότι έγινε εύπιστος ούτως ώστε να τον ρυμουλκεί ο τυχών όπου θέλει, αλλά απόκτησε καλή πίστη, καλή διάθεση. Απόκτησε πιο καλή και πιο ευλογημένη κατάσταση από εκείνη που είχε προηγουμένως.
5. Ήλθα να κοπώ στα μέτρα σας
Ο Χριστός όταν βρέθηκε απέναντι στο Θωμά, του είπε: «Όπως θέλεις Θωμά, όπως θέλεις. Βλέπεις, δεν πηγαίνεις μόνο εσύ με τα δικά μου μέτρα, αλλά και εγώ σου κάνω το χατήρι. Ας γίνει Θωμά όπως το θέλεις. Εγώ για σένα ήρθα. Δεν ήρθα για τον εαυτό μου. Ήλθα να κοπώ στα μέτρα σας για να σας βοηθήσω όλους». Αυτή είναι η απέραντη ταπείνωση του Θεού της Δόξης. Ήλθε και κόπηκε στα δικά μας μέτρα, για να μας πάρει από το χέρι και να μας οδηγήσει στην σωτηρία μας. Λοιπόν, «ως θέλεις ψηλάφισον Θωμά, ως θέλεις ψάξε, βάλε το χέρι σου στις πληγές. Ερεύνησε όσο θέλεις. Αλλά μετά από αυτά γνώθι και κατάλαβε...».
Να τι μας ζητά ο Χριστός. Γι’ αυτό είναι θεσπισμένη από την Εκκλησία μας η σημερινή εορτή η τόσο μεγάλη και ωραία αμέσως μετά το Πάσχα. Για να μας πει: «Ψάξε. Μη στέκεις σε μια τοποθέτηση που κάποια στιγμή σου δημιουργήθηκε. Μη λες έτσι είμαι, δεν αλλάζω». Ο άνθρωπος κάθε ημέρα πρέπει να αλλάζει προς το καλύτερο. Όπως αναπτύσσεται με την πάροδο του χρόνου σωματικά, το ίδιο, ή μάλλον πιο γρήγορα, πιο πολύ, πρέπει να αλλάζει ακόμη και κάθε μέρα -αν βέβαια χρειάζεται-τοποθέτηση. Και την τοποθέτησή του να την κατευθύνει προς τον Χριστό.
Πώς κατευθύνουμε την υγεία μας; Πώς κατευθύνουμε τα έσοδά μας; Πώς κυβερνάμε όλες τις υποθέσεις της ζωής μας; Φροντίζοντας να αποβαίνουν πάντοτε για το καλό μας.
Παρόμοια πρέπει να κυβερνάμε το μυαλό μας, την διάθεση μας, τις αναζητήσεις μας, τις αποφάσεις μας, προς το θέλημα του Θεού. Προς το μυστήριο της κατανόησης της ευσπλαχνίας του Θεού.
Για να καταλάβουμε όσο είναι δυνατό το ότι ο Θεός της δόξης, για χάρη μας, έγινε άνθρωπος, ταπεινώθηκε, μας υπηρέτησε, μας άνοιξε τα μάτια. Και θυσίασε τον εαυτό Του, για να μας πάρει κοντά Του, στη Βασιλεία Του.
Όλα αυτά ας γίνουν αφορμή να αγαπήσουμε πιο πολύ τον Χριστό. Αμήν.-