Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΛΥΤΙΚΟΥ ΤΗΣ ΚΑΠΕΡΝΑΟΥΜ (Ματθ. 9, 1 – 8)
†ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ ΜΕΛΕΤΙΟΥ
(Διασκευή ὁμιλίας στήν Κάτω Σκαφιδωτή, στίς 12/7/1984)
1. Διδαχή φωτισμοῦ καί ἐλέγχου
Ἄς δοξολογήσουμε καί ἄς εὐχαριστήσουμε τόν Θεό πού μᾶς ἀξίωσε νά τελέσουμε τήν θεία Λειτουργία. Καί ἄς τόν παρακαλέσουμε νά μᾶς δώσει φωτισμό γιά τήν ψυχή μας, συγχώρηση τῶν ἁμαρτιῶν μας, δύναμη, εὐλογία καί προστασία γιά τή ζωή μας.
Στή θεία Λειτουργία ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός μᾶς προσφέρει τό σῶμα του καί τό αἷμα του, γιά τήν εὐλογία καί ἁγιασμό μας. Ὅποιος καταλάβει τί σημαίνει αὐτό, θεωρεῖ τήν Θεία Λειτουργία τόν πολυτιμότερο θησαυρό ἐπάνω στή γῆ. Καί χάριν τῆς παρακολουθήσεώς της, δέν ἐμποδίζεται ἀπό τίποτα.
Ἀλλά πρέπει νά ποῦμε καί λίγα λόγια γιά τήν ὠφέλεια τῆς ψυχῆς μας. Τήν καλύτερη ἀφορμή μᾶς τήν δίνει τό ἅγιο Εὐαγγέλιο. Γιατί ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ εἶναι πάντοτε φῶς. Εἶναι πάντοτε ὁδηγητικός. Εἶναι πάντοτε γεμάτος ἀπό σοφία. Καί μάλιστα σοφία ὄχι ἀνθρώπινη, ἀλλά ἀπό τήν σοφία τοῦ Θεοῦ. Γι' αὐτό ἄς προσπαθήσουμε νά παρακολουθήσουμε τί μᾶς εἶπε τό σημερινό Εὐαγγέλιο.
Ὁ Κύριος πῆγε σέ μία πόλη πού λεγόταν Καπερναούμ. Ἐκεῖ μπῆκε σέ ἕνα σπίτι, μαζεύτηκε κόσμος πολύς καί ἄρχισε νά διδάσκει.
Τί δίδασκε ὁ Κύριος; Ἀστρονομία; Ἰχθυολογία; Ἱστορία; Ψυχολογία;
Ὄχι!
Δίδασκε πῶς ὁ ἄνθρωπος θά καταλάβει σωστά τήν σχέση πού πρέπει νά ἔχει μέ τόν ἑαυτό του καί μέ Θεό. Δίδασκε τόν κάθε ἄνθρωπο μέ λόγια ἁπλά, πῶς θά ρίξει μιά ματιά, ὄχι στά «ἔξω» ἀλλά στά «μέσα». Πῶς θά κοιτάξει, ὄχι μόνο τήν ὀμορφιά τοῦ κόσμου καί θά ἀκούσει τό κελάηδημα τῶν πουλιῶν, ἀλλά καί πῶς θά ἀκούσει τήν φωνή τῆς συνειδήσεώς του καί πῶς θά δεῖ τήν κατάσταση τῆς καρδιᾶς του.
Δίδασκε ὁ Κύριος καί φώτιζε. Γιατί τό μεγαλύτερο φῶς στόν ἄνθρωπο εἶναι δέν εἶναι νά ξέρει Ἀστρονομία ἤ Γεωλογία. Τό μεγαλύτερο φῶς εἶναι νά μπορεῖ νά ξέρει κάποιος τόν ἀληθινό ἑαυτό του. Καί ἀκόμη περισσότερο νά ξέρει τί σχέση ἔχει πρός τόν Θεό. Ἦταν λοιπόν ἡ διδασκαλία τοῦ Κυρίου μας πρός τόν λαό, φῶς. Ἦταν ὅμως καί κάτι ἄλλο.
2. Ὑπόδειγμα πνευματικοῦ ἐλέγχου
Ἀνάμεσα στόν κόσμο πού ἄκουγε τόν Χριστό ἦταν καί μερικοί φαρισαῖοι, ὑποκριτές. Οἱ ὁποῖοι δέν εἶχαν πάει νά ὠφεληθοῦν. Ἀλλά εἶχαν πάει νά ἀκούσουν κάτι γιά νά βροῦν ἀφορμή νά τόν κατηγορήσουν. Δέν εἶχαν πάει σάν ἄνθρωποι εἰλικρινεῖς, σάν ἄγγελοι; Ἀλλά εἶχαν πάει σάν σατανάδες.
Ἐνῶ λοιπόν ὁ Κύριος δίδασκε, τοῦ ἔφεραν ἕνα παράλυτο γιά νά τόν θεραπεύσει.
Ὁ Κύριος εἶπε στόν παράλυτο: «Τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου». Σοῦ τίς συγχωρῶ τίς ἁμαρτίες σου.
Ἀκούοντας αὐτά τά λόγια οἱ φαρισαῖοι εἶπαν:
-Ἄπ, τό πιάσαμε τό λαυράκι μας. Τί ὡραῖα πράγματα πού μᾶς λέει!
Καί ἄρχισαν νά μουρμουρίζουν: «Ποιός μπορεῖ νά συγχωρήσει ἁμαρτίες ἐκτός ἀπό τόν Θεό;»
Ὅμως ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός εἶναι πάντοτε ἀγαθός καί φιλάνθρωπος.
Τόν μισοῦν, ἀλλά δέν μισεῖ.
Τόν καταδιώκουν ἀλλά δέν καταδιώκει.
Τόν συκοφαντοῦν ἀλλά δέν συκοφαντεῖ.
Καί ἐνῶ εἶχε τό δικαίωμα καί ἔπρεπε ὁρισμένες στιγμές, κατά δικαιοσύνην, γιατί ἔτσι τούς ἄξιζε μερικῶν, νά τούς καταραστεῖ· ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, πάντοτε εὐλογοῦσε. Ὅπως ἀκούσαμε στό ὡραιότατο ἀποστολικό ἀνάγνωσμα τόν ἀπόστολο Παῦλο νά μᾶς δίνει τήν ἐντολή: «εὐλογεῖτε, μή καταρᾶσθε»
Καί ὅταν τοῦ ἐφέροντο ὕπουλα ὁ φιλάγαθος Κύριός μας, εἶχε τόν πόθο νά φωτίσει τίς καρδιές τους.
Πῶς;
Τούς ἔλεγχε. Τί εἶναι ὁ ἔλεγχος;
Ὁ ἔλεγχος, ἀδελφοί μου, εἶναι δύο εἰδῶν. Ἔλεγχος πού προέρχεται ἀπό κακία καί ἐξαγριώνει καί ἔλεγχος πού προέρχεται ἀπό ἀγάπη καί φωτίζει.
Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός ἐνεργώντας μέ τόν ἔλεγχο τῆς ἀγάπης, τῆς στοργῆς, τῆς καλωσύνης, τῆς πατρικῆς φροντίδας, λέει στούς φαρισαίους:
-Διατί διαλογίζεσθε ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν πονηρά;
Τί κάνει; Ἐξετάζει μία πραγματικότητα. Καί φέρνει στό φῶς ἐκεῖνα πού μερικοί μουρμούριζαν μεταξύ τους καί τά «διελογίζοντο» στά βάθη τῆς καρδιᾶς τους. Δηλαδή πράγματα πού δέν τά ἤξερε κανένας. Γιατί τά βάθη τῆς καρδιᾶς δέν ἔχει τή δύναμη νά τά διαβάσει μάτι ἀνθρώπου. «Βαθεία καρδία παρά πάντα». Τό πιό βαθύ καί ἄγνωστο, τό πιό σκοτεινό πράγμα ἀπό ὅλα εἶναι ἡ καρδιά· γιά μᾶς. Γιά τόν Θεό ὅμως πού εἶναι καρδιογνώστης καί ἡ καρδιά εἶναι καθαρό νερό, γαλάζιος οὐρανός, γιαλί διαφανές. Γι' αὐτό ὁ Κύριος εἶπε: «Τί διαλογίζεσθε ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν πονηρά;» Τούς ἐξετάζει. Πῶς τούς ἐξετάζει; Μέ καλωσύνη.
Καί πῶς μαλώνει ὁ Κύριος; Μέ μεγαλύτερη καλωσύνη.
Ἄς δοῦμε τί τούς λέει:
-Νά σᾶς ρωτήσω κάτι; Πέστε μου; Τί ἐστίν εὐκοπώτερον. Τί στοιχίζει πιό λίγες θερμίδες; Νά πῶ: «Συχωρεμένες οἱ ἁμαρτίες σου», ἤ νά πῶ: «σήκω πάρ’ τό κρεββάτι σου καί πήγαινε στό σπίτι σου;»
Τί ἤθελε νά τούς πεῖ μέ αὐτό;
-Ἐσεῖς, αὐτή τήν στιγμή σκέπτεσθε σάν ἄνθρωποι. Κάνετε ὑπολογισμούς μυστικούς. Καί νομίζετε πώς θά μέ πιάσετε στή φάκα, χωρίς ἐγώ νά καταλάβω τίποτα. Βλέπετε πόσο ἔχετε πλανηθεῖ;
Αὐτός εἶναι ὁ ἔλεγχος πού γίνεται ὄχι γιά νά ἐξαγριώσει, ἀλλά γιά νά φωτίσει καί νά θεραπεύσει. Νά φωτίσει καρδιά καί διάνοια καί νά ἁγιάσει ὁλόκληρο τόν ἄνθρωπο.
3. Πληρώνουμε καί φεύγουμε
Ἀλλά ἄς προσέξουμε καί κάτι ἄλλο. Πηγαίνουν τόν ἄρρωστο στό Χριστό καί τί ζητᾶνε; Νά τοῦ πεῖ: «σήκω καί πήγαινε στό σπίτι σου». Ἁπλά καί σκέτα τήν ὑγεία. Σάν τί ἀντιμετωπίζουν τόν Χριστό; Σάν γιατρό! Θά ἦταν πρόθυμοι νά τοῦ δώσουν καί λίγους παράδες.
-Κάνε τό καλό καί ὅτι μποροῦμε, ὅτι ἐξαρτᾶται ἀπό ἐμᾶς πληρώνουμε!
Ὁ Χριστός ἀδελφοί μου, εἶναι πάντοτε φῶς, θεραπεία, ἁγιασμός.
Καί ξέρει ὅτι δέν κάνει ἡ θεραπεία τοῦ ἄρρωστου νά τόν ἀφήσει, καί αὐτόν καί τούς συγγενεῖς του καί ὅλο τόν λαό πού ἦταν ἐκεῖ στό σκοτάδι. Καί νά μείνουν μέ τήν ἐντύπωση ὅτι ἡ ἀρρώστια ἦταν μόνο σωματική καί δέν ἔχει καμιά σχέση μέ τήν ψυχή καί τήν καρδιά.
Ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἕνας. Τό σῶμα ἐπιδρᾶ στήν ψυχή καί ψυχή ἐπιδρᾶ στό σῶμα. Γι' αὐτό λέει ὡραιότατα τό γνωστό τροπάριο: «Ἀπό τῶν πολλῶν μου ἁμαρτιῶν, ἀσθενεῖ τό σῶμα, ἀσθενεῖ μου καί ἡ ψυχή».
Νά γιατί ὁ Χριστός εἶπε στόν παράλυτο: «Τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου».
Αἰτία τῆς ἀρρώστιας σου εἶναι ἡ ἁμαρτία. Μέ τά λόγια αὐτά ὁ Χριστός ἤθελε νά πεῖ καί κάτι ἀκόμη πιό βαθύ: Μπορεῖ τό σῶμα νά εἶναι γερό ἀλλά ἡ ψυχή νά εἶναι βαρειά ἄρρωστη. Καί ἡ ἀρρώστια τῆς ψυχῆς εἶναι χειρότερη ἀπό τήν ἀρρώστια τοῦ σώματος. Ἡ ἀρρώστια τοῦ σώματος μπορεῖ νά περάσει καί ἡ ἀρρώστια τῆς ψυχῆς νά μείνει.
Ἡ ἀρρώστια τοῦ σώματος διαπιστώνεται. Ἡ ἀρρώστια τῆς ψυχῆς δέν διαπιστώνεται πάντοτε. Ἀνοῖχτε λοιπόν καλά τά μάτια τῆς ψυχῆς σας, λέει ὁ Χριστός. Στρέψετε τήν προσοχή σας περισσότερο ἀπό ὅσο στό σῶμα, στόν ἔλεγχο τῆς συνειδήσεως. Ἀκοῦστε τήν φωνή της πού σᾶς λέει: «κάτι δέν πάει καλά». Φροντίσατε γιά τήν θεραπεία τῆς ψυχῆς σας. Τό σῶμα μπορεῖ νά γίνει καλά, ἀλλά καί ἄν δέν γίνει καλά, μιά ἡμέρα θά τελειώσει τήν ἐπίγεια πορεία του. Γιατί θά ρθεῖ μιά γενική ἀρρώστια, πού λέγεται θάνατος, καί θά τό μεταβάλλει σέ σαπίλα καί φθορά, σέ βρώμα καί δυσωδία.
Ἀλλά ἡ ψυχή ἡ ὁποία εἶναι αἰώνια, πρέπει νά βρεθεῖ ὑγιής, ἐνώπιον τοῦ θρόνου τοῦ μεγάλου Θεοῦ καί σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, γιά νά πάρει τήν ἀμοιβή τῶν ἀγαθῶν ἔργων.
Διαφορετικά, θά δεχθεῖ μία φοβερή αἰώνια τιμωρία.
Γι' αὐτό ἄς φροντίζουμε μέ κάθε τρόπο γιά τήν ὑγεία τῆς ψυχῆς μας. Αὐτή εἶναι ἡ διδασκαλία τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὄχι ἀστρονομία, ὄχι φιλολογία, ὄχι ἀρχαιολογία, ἀλλά φῶς στή σχέση τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν ἑαυτό του καί μέ τόν Θεό. Πῶς ὁ ἄνθρωπος γίνεται «ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ» πάνω στή γῆ, καί πῶς γίνεται ἄξιος νά κληρονομήσει τήν αἰώνιο ζωή καί μακαριότητα μαζί μέ τήν ὑπεραγία Δέσποινα Θεοτόκο, τούς ἁγίους Ἀποστόλους καί ὅλους τούς ἁγίους.
4. Ἄνοιξε τά παράθυρα
Ἀφοῦ ὁ Κύριος εἶναι γιά μᾶς φῶς, ἔλεγχος καί θεραπεία, φροντίζουμε νά βροῦμε τό φῶς τῆς διδασκαλίας του; Ἀναζητήσαμε ποτέ μέ πόθο καί μέ ἀγωνία τή διδασκαλία του; Ἐπιδιώξαμε νά ἀκούσουμε τόν λόγο του; Νά διαβάσουμε τά ἱερά βιβλία τῆς Ἐκκλησίας;
Ἐκείνη τήν ἐποχή, ὁ Κύριος, σωματικῶς ἕνας πάνω στή γῆ, πῆγε σέ πέντε, δέκα, πενήντα, πεντακόσια χωριά. Τώρα ὁ Κύριος εἶναι ἀπών σωματικῶς, ἀλλά μέ τό Εὐαγγέλιό του, τόν λόγο του καί τά μυστήρια εἶναι παντοῦ. Ὅπου καί ἄν εἴμαστε εἶναι δυνατόν νά ἔχουμε τό φῶς του. Ἄς ἀρχίζουμε καί διαβάζουμε. Γιατί τί διαβάζουμε; Ἐκεῖνα πού εἶπε τίς ἱερότερες στιγμές τῆς ζωῆς του, τήν ἀποκάλυψη τοῦ ἁγίου θελήματός του. Ὁ λόγος του εἶναι πάντοτε γιά μᾶς φῶς καί ἔλεγχος.
Ὅταν φύγει ἡ νύχτα καί λάμψει ὁ ἥλιος, τυχαίνει νά περάσει ἀπό κάποιο μικρό ἄνοιγμα στά παράθυρα μία λεπτή ἀκτίνα φωτός. Ἔξω μπορεῖ νἄναι μεσημέρι, μέσα στό δωμάτιο, δέν περνᾶ παρά μόνο ἕνα ἐλάχιστο φωτάκι. Ἄν τό δοῦμε λέμε: «Μπᾶ ξημέρωσε;» Ἄν ἀφήσουμε τό παράθυρο κλειστό, δέν βλέπουμε. Τό λίγο φῶς πού μπαίνει δέν εἶναι ἀρκετό. Ἁπλᾶ βλέπουμε ὅτι κάτι περνάει καί γλυκαίνει λίγο τό σκοτάδι.
Ὁπότε τί κάνουμε;
Ἀνοίγουμε τό παράθυρο καί τό δωμάτιο γεμίζει φῶς. Τόσο πολύ πού μποροῦμε νά περάσουμε ἀκόμη καί τήν βελόνα.
Κατά τόν ἴδιο τρόπο ἀδελφοί μου, κάποια στιγμή βλέπουμε νά μπαίνει στή σκοτισμένη ἀπό τά πάθη καρδιά μας ἀπό κάποια «σχισμάδα», -τόν ἔλεγχο- μιά ἀκτίνα φωτός τῆς χάρης τοῦ Θεοῦ. Μήν τήν προσπεράσουμε. Γιατί μᾶς λέει ὅτι κάτι δέν πάει καλά μέσα μας καί χρειάζεται διόρθωση. Ἄς ἀνοίξουμε τά παράθυρα τῆς ψυχῆς μας νά γεμίσει φῶς. Καί τότε ἄς κάνουμε βαθύ ἔλεγχο στόν ἑαυτό μας, στήν πνευματική μας κατάσταση. Πολύ φῶς θά βροῦμε στήν ἱερή ἐξομολόγηση καί στή μελέτη τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι θά καταλάβουμε ἀληθινά τόν ἑαυτό μας καί θά γίνουμε ἀληθινοί δοῦλοι τοῦ Θεοῦ. Ἀμήν.-