Ο ΧΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΕΝΤΑΚΙΣΧΙΛΙΩΝ (Ματθ. 14, 14-22)
†ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ ΜΕΛΕΤΙΟΥ
(Διασκευή ὁμιλίας στόν Ἅγιο Χαράλαμπο, στίς 21/7/1991)
Ἀκούσαμε στό ἅγιο Εὐαγγέλιο, γιά τό θαῦμα τοῦ Κυρίου μέ τό ὁποῖο ἀπό πέντε ψωμιά καί δύο ψάρια, ἔδωσε νά φᾶνε πέντε χιλιάδες ἄνδρες, πολύ περισσότερες γυναίκες καί παιδιά καί νά χορτάσουν ὅλοι. Καί νά περισσεύσουν δώδεκα καλάθια, γεμάτα. Δηλαδή περισσότερα ἀπ' ὅσα ἦταν τά πέντε ψωμιά καί τά δυό ψάρια.
Ἐξ ἀφορμῆς αὐτοῦ τοῦ θαύματος, κάνουμε τίς ἀρτοκλασίες, δηλαδή προσφέρουμε στό Θεό καί στούς φτωχούς, ἀπό τά ἐπίγεια ὑλικά ἀγαθά μας, τόν παρακαλοῦμε νά τά εὐλογήσει καί τόν δοξάζουμε διότι «πλούσιοι ἐπτώχευσαν καί ἐπείνασαν, οἱ δέ ἐκζητοῦντες τόν Κύριον οὐκ ἐλλατωθήσονται παντός ἀγαθοῦ».
Τό θαῦμα αὐτό τοῦ Κυρίου μᾶς δείχνει ὅτι ὁ Θεός εἶναι παντοδύναμος, πανάγαθος, Πατέρας μας καί προνοητής μας. Καί φροντίζει γιά ὅλα. Ἐμεῖς πρέπει νά ἔχουμε τή σωστή διάθεση καί σχέση ἀπέναντί του. Νά τόν ἀναγνωρίζουμε, νά τόν τόν πιστεύομε, νά τόν ἐπικαλούμεθα. Καί τότε τά ἀγαθά μας θά πληθύνονται. Θά βλέπουμε νά γίνεται πραγματικότητα τό: «πλούσιοι ἐπτώχευσαν καί ἐπείνασαν, οἱ δέ ἐκζητοῦντες τόν Κύριον οὐκ ἐλλατωθήσονται παντός ἀγαθοῦ».
1. Ἡ πηγή τῆς ἀγάπης καί τῆς καλωσύνης
Γιά νά ἐμβαθύνουμε στό νόημα τοῦ θαύματος, ἄς δοῦμε τί ἔγινε. Καί ἄς ἐξετάσουμε τρεῖς πτυχές:
Ποιός εἶναι αὐτός πού δίνει. Τί δίνει. Καί σέ ποιούς τά δίνει.
Ἐμεῖς -ὁ ἄνθρωπος τῆς ἁμαρτίας δηλαδή-, ὅταν βλέπει ἐπίγεια ἀγαθά, αἰσθάνεται τόν ἑαυτό του, σάν χταπόδι. Πού δέν ἔχει δύο μόνο χέρια, ἀλλά ἑφτά καί ὀχτώ. Τά ὁποῖα θέλει νά τά ἁπλώσει ὅλα. Νά ἁρπάξει ὅσο περισσότερα μπορεῖ. Ἤ ἀκόμη μοιάζουμε μέ ἕνα τεράστιο παχύδερμο, -τόν ἐλέφαντα- πού δέν ὑπολογίζει τίποτε καί κανέναν ἄλλο παρά μόνο τόν ἑαυτό του. Καί ἁπλώνει τήν προβοσκίδα του, γιά νά τά ρουφήξει ὅλα καί νά τά κατευθύνει στήν κοιλιά του.
Ὁ σωτήρας μας ὅμως, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, τά χέρια του δέν τά εἶχε γιά νά ἁρπάξει ἀπό κανένα τίποτε· ἀλλά τά εἶχε μόνο γιά νά σκορπίσει. Γιά νά δώσει. Γιά νά χαρίσει. Καί ἀφοῦ εὐλόγησε ἐκείνους τούς πέντε ἄρτους, μέ τά χέρια του, ὁ ἴδιος τούς ἔδινε στούς μαθητές του καί οἱ μαθητές του κατά ὑπακοή στό Χριστό στούς ἄλλους ἀνθρώπους.
Καί ἔφαγαν ὅλοι καί χόρτασαν.
Ἀλλά δέν εἶχε μόνο τά χέρια του διαθέσιμα στή χρήση τοῦ καλοῦ καί τῆς ἀγάπης ὁ Χριστός. Εἶχε καί τό στόμα του. Τό στόμα του ἔρεε τό μέλι τῆς διδασκαλίας καί τῆς καλωσύνης. Διαβάζουμε τό ἅγιο Εὐαγγέλιο καί τόν βλέπουμε νά μιλᾶ σέ κάθε ἄνθρωπο σάν τόν στοργικότερο Πατέρα. Μέ τήν μεγαλύτερη ἀγάπη καί καλωσύνη.
Ἀγάπη καί καλωσύνη ἔβγαινε ἀπό τά χέρια του.
Ἀγάπη καί καλωσύνη ἔβγαινε ἀπό τό στόμα του.
Ἀγάπη, καλωσύνη, εὐσπλαγχνία καί ἐλεημοσύνη ἔβγαινε ἀπό τά μάτια του.
Καί ἀγάπη, καλωσύνη, εὐσπλαγχνία καί δύναμη ἔβγαινε ἀπό ὁλόκληρο τόν ἑαυτό του. Θυμηθεῖτε τό θαῦμα τῆς αἱμορροούσας γυναίκας, πού πῆγε κρυφά ἀπό πίσω του καί μέσα στόν κόσμο πού τόν συνέθλιβε, ἄγγιξε μόνο τό ἄκρο τοῦ κρασπέδου τοῦ ἱματίου Του καί ἔγινε καλά. Διότι ἀκόμη καί τά ροῦχα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ πού εἶναι ἡ πηγή τῆς χάριτος, τῆς σοφίας καί τῆς εὐσπλαγχνίας τοῦ Θεοῦ, καί αὐτά σκόρπιζαν τήν ἀγάπη του, τήν φιλανθρωπία του καί τήν καλωσύνη του.
Αὐτός εἶναι λοιπόν κεῖνος πού δίνει, ὁ Χριστός.
Καί τί δίνει; Ὁ Χριστός δίνει στούς ἀνθρώπους, στά πλάσματά του, καί τά ὑλικά ἀγαθά. Ἦταν τρεῖς ἡμέρες οἱ ἄνθρωποι κοντά του. Εἶχαν ξεχάσει τά σπίτια τους. Εἶχαν ξεχάσει τίς βιοτικές τους ἀνάγκες. Εἶχαν ξεχάσει ὅτι εἶναι ἄνθρωποι. Περίπου τρεῖς μέρες ἦταν κοντά του. Ἴσως νηστικοί, ἴσως κάτι ἐλάχιστο εἶχαν βάλλει στό στόμα τους. Καί ἄκουαν μέ πόθο τόν λόγο του.
Καί ὁ Χριστός, τούς δίδει καί τόν λόγο του, τροφή τῆς ψυχῆς· καί τό ψωμί, τροφή τοῦ σώματος· καί τό παράδειγμα του, δύναμη ζωῆς, ἐνθουσιασμό γιά τόν ἀγώνα γιά τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ πού εἶναι ἡ ζωή καί ἡ σωτηρία τοῦ κόσμου.
Ἀνοίγει τό στόμα του καί βγαίνει παρηγορία καί ἐλπίδα.
Ἀνοίγει τά χέρια του καί ὅπως λέγει ὁ προφήτης Δαυΐδ: «ἀνοίγεις σύ τήν χεῖρα σου καί ἐμπιπλᾶς πᾶν ζῶον εὐδοκίας». Δηλαδή ἀνοίγεις τά χέρια σου καί χορταίνεις ὅλα τά δημιουργήματά σου ἀπό τήν καλωσύνη σου, τήν ἀγάπη σου καί τήν στοργή σου, πού μεταδίδονται καί μέ τήν μορφή τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν.
Αὐτά δίδει ὁ σωτήρας μας Ἰησοῦς Χριστός. Καί ὑλικά ἀγαθά, καί παρηγοριά μέ τόν λόγο του, ἀλλά προπαντός δίδει τό Πνεῦμα τό Ἅγιο. Μᾶς εἶπε ὁ Χριστός: «Σεῖς πού εἴσαστε πονηροί ἄνθρωποι, φίλαυτοι, ἐγωιστές καί πλεονέκτες, καί γιά τά ὑλικά ἀγαθά δείχνετε κακία καί σκοτώνεστε, στά παιδιά σας ἔχετε ἀγάπη καί στοργή καί θυσιάζεστε γι' αὐτά καί τούς δίνετε μόνο καλά. Γιά σκεφθεῖτε, πόσο περισσότερο ὁ Πατέρας σας ὁ οὐράνιος θά δώσει τό Πνεῦμα του τό Ἅγιο σέ κείνους πού τόν ἐπικαλοῦνται.
Καί ὁ Χριστός μᾶς ἔδωσε τό Πνεῦμα του τό Ἅγιο. Μέ πόσους τρόπους ἀδελφοί μου; Κατέβηκε στόν Ἰορδάνη, βαπτίστηκε καί ἔκανε τά νερά τοῦ Ἰορδάνη ἁγιασμό. Καί ἔδωσε στά ὄργανα τῆς χάριτός του, στούς ἱερεῖς, τή δύναμη νά εὐλογοῦν τό νερό καί νά τό κάνουν ἁγιασμό.
Τούς ἔδωσε ἀκόμη τή δύναμη καί τήν χάρη νά εὐλογοῦν τό ψωμί καί τό κρασί, ὅπως τά εὐλόγησε καί ἐκεῖνος τήν ἡμέρα πού παρέδωσε τόν ἑαυτό του «ὑπέρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς καί σωτηρίας», καί νά γίνεται τό ψωμί καί τό κρασί τό σῶμα καί τό αἷμα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, πηγή ζωῆς, πηγή ἀθανασίας, πηγή αἰώνιας ζωῆς καί πηγή ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν καί ἀπείρου πλούτου χαρισμάτων. Ἄν δέν καταλαβαίνουμε καί δέν βλέπουμε πῶς μέ τήν χάρη τοῦ Χριστοῦ, ἀπό τήν Θεία Κοινωνία παίρνουμε στίς ψυχές μας τά χαρίσματα, νά παρακαλοῦμε τόν Χριστό καί νά τοῦ λέμε: «Χριστέ μου, ἄνοιξέ μου τά μάτια. Νά δῶ τίς τόσες δωρεές πού κάνεις στά τέκνα σου, στούς δούλους σου, στούς πιστούς μαθητές σου. Ἄνοιξέ μου τά μάτια, νά δῶ καί νά καταλάβω τί πλοῦτος εἶναι αὐτός πού φεύγει ἀπό τά χέρια σου καί ἀπό τήν ἄχραντη θεότητά σου καί ἔρχεται σέ μένα τόν ταπεινό δοῦλο σου στό σῶμα μου καί στήν ψυχή μου.
Αὐτά εἶναι ἐκεῖνα πού δίδει ὁ φιλάνθρωπος Πατέρας μας, ὁ Χριστός.
2. Ὁ Χριστός εἶναι πάντα στοργικός Πατέρας
Τώρα ἄς ποῦμε σέ ποιούς τά δίνει.
Στήν ἔρημο, μαζί μέ τόν Χριστό ἦταν πέντε χιλιάδες ἄνδρες, πολλές γυναίκες καί πολλά παιδιά. Τρεῖς ἡμέρες ἄκουγαν τήν διδασκαλία του, ἐπάνω σ’ ἕνα ἀπομακρυσμένο βουνό. Τοῦ λένε οἱ μαθητές του:
-Τρεῖς μέρες σέ ἀκολουθεῖ αὐτός ὁ κόσμος. Ἔχει πιά ἐξαντληθεῖ. Ἄφησέ τους, διώχτους ἀπό κοντά σου αὐτή τήν στιγμή γιά νά πᾶνε νά φᾶνε. Θά ξελιγωθοῦν. Λίγο ἀκόμη καί δέν θά μποροῦν νά φύγουν γιά τά σπίτια τους. Τούς ἀπάντησε ὁ Χριστός:
-Δέν ὑπάρχει λόγος νά φύγουν. Δῶστε τους ἐσεῖς νά φᾶνε.
Ποιοί ἦταν αὐτοί πού θά ἔπαιρναν τήν τροφή τοῦ Χριστοῦ; Τό δῶρο τοῦ Χριστοῦ; Ἦταν ἄνθρωποι πιστοί. Καί δεύτερον, ἦταν ἄνθρωποι πού εἶχαν, ἄς ποῦμε τήν λέξη, ἀναξιοπαθήσει. Εἶχαν ὑποφέρει. Ἀλλά ὄχι ἐξαιτίας τους, ἀπό τήν παληανθρωπιά τους. Γιατί ὁ ἄνθρωπος δικαίως πάσχει ὅταν ὑποφέρει ἐξ αἰτίας τῶν ἁμαρτιῶν του. Ἀπό τήν παληανθρωπιά του.
Οἱ ἄνθρωποι αὐτοί ὑπέφεραν ἀλλά ἦταν «ἀναξιοπαθοῦντες». Καί ὄχι μόνον ἦταν ἀναξιοπαθοῦντες, ἀλλά ὑπέφεραν ἀπό τήν πίστη τους, ἀπό τήν αὐταπάρνησή τους, ἀπό τήν ἀφοσίωσή τους στό λόγο τοῦ Θεοῦ.
Σ’ αὐτούς ὁ Χριστός δίνει πλούσια τά ἐλέη του. Καί πλούσια τήν χάρη του καί τήν εὐσπλαγχνία του.
Σέ κείνους πού δικαίως ὑποφέρουν γιά τίς ἁμαρτίες τους, πολλές φορές ὁ Χριστός φέρεται ὅπως ὁ στοργικός Πατέρας. Ὁ ὁποῖος τόν γυιό του τόν ἄτακτο, πού κινδυνεύει νά γίνει ἀληταράς, μίασμα καί πληγή τῆς οἰκογένειας καί κίνδυνος γιά τήν κοινωνία, τόν ἁρπάζει ἀπό τό αὐτί καί τοῦ δίνει ξύλο. Γιατί τό δέρνει ὁ Πατέρας τό παιδί του; Γιά νά τό φρονιματίσει. Γιά νά τό ξαναφέρει στό δρόμο τόν σωστό. Καί ὁ φιλάνθρωπος σωτήρας μας Ἰησοῦς Χριστός, ὁ Πατέρας ὁ ἐπουράνιος, τά παιδιά του, πολλές φορές τά κάνει νά ὑποφέρουν γιά νά θυμηθοῦν τά σφάλματά τους καί νά ἐπανέλθουν στό δρόμο τό σωστό. Στό δρόμο πού ὁδηγεῖ κοντά του.
3. Ἄς ἀποκτήσουμε χέρι καί καρδιά Χριστοῦ
Ἄς δοῦμε τώρα τί πρέπει νά κάνουμε ἐμεῖς.
Εἴδαμε ὅτι ὁ Χριστός ἔδωσε στούς μαθητές του καί τούς εἶπε: «δῶστε στούς ἄλλους ἀνθρώπους». Ἔτσι δίνει καί σέ μᾶς. Ὅτι ἔχουμε ὅλα «εὐσπλαγχνία τοῦ Θεοῦ» εἶναι. Μέ τή δύναμή μας τίποτε δέν θά μπορούσαμε νά κάνουμε καί νά ἀποκτήσομε. Καί θέλει ὁ Χριστός νά δίνουμε σέ κείνους πού ἔχουν ἀνάγκη.
Ἔχετε προσέξει πόσο ἔχει μπεῖ μέσα στήν καρδιά ὅλου τοῦ κόσμου, πιστῶν καί ἀπίστων ἡ ἔννοια τῆς εὐσπλαγχνίας καί τῆς ἀγάπης καί τῆς καλωσύνης; Πᾶρτε ἕναν ἄνθρωπο πού δέν πιστεύει στό Χριστό. Σέ τίποτε δέν πιστεύει. Ἀλλά ἀπό τήν ἡμέρα πού θά τόν βοηθήσεις, αἰσθάνεται τήν ἀνάγκη νά σέ πεῖ «πατέρα». Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι πού εὐεργετήθησαν μιλᾶνε γιά τόν εὐεργέτη τους μέ λόγια βαθυτάτου σεβασμοῦ. Καί λένε: «Αὐτός εἶναι πατέρας μου». Καί πολλές φορές, ἐνῶ εἶναι ἐξίσου μεγάλοι στήν ἡλικία, θέλουν νά σκύψουν νά φιλήσουν τό χέρι του. Τοῦ εὐεργέτη τους.
Μεγάλη τιμή γιά ἕναν ἄνθρωπο νά τόν λέει κάποιος ἄλλος πατέρα. Καί νά θέλει νά φιλήσει τό χέρι του. Μεγάλη τιμή γιά τό χέρι αὐτό πού ἅπλωσε καί ἔδωσε καί ἔγινε ἄξιο νά τό φιλήσει ἐκεῖνος πού πῆρε. Ἀλλά αὐτή ἡ τιμή, πού ἀποδίδουν οἱ ἄνθρωποι, ὁ εὐεργετημένος στόν εὐεργέτη, εἶναι μικρή μπροστά στήν ἀμοιβή πού θά δώσει ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός σέ κείνους πού τόν μιμοῦνται στήν εὐσπλαγχνία.
Τό χέρι πού μιμεῖται τόν Χριστό στήν ἐλεημοσύνη καί στήν εὐσπλαγχνία, λένε οἱ ἅγιοι Πατέρες, εἶναι χέρι Χριστοῦ. Καί ἡ καρδιά πού ἔχει εὐσπλαγχνία καί ἀγάπη εἶναι καρδιά Χριστοῦ. Καί τό στόμα πού ἀνοίγει γιά νά δώσει συμβουλές καί παρηγορία, γίνεται στόμα Χριστοῦ. Νά τί μεγάλη τιμή δίδει ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός σέ κείνους πού παίρνουν τήν ἀπόφαση νά τόν μιμηθοῦν, στήν ἐπιθυμία του νά σκορπίζει γύρω του ἀγαθά καί εὐεργεσίες.
Ἐμεῖς ἔχουμε τήν δυνατότητα νά δώσουμε κάτι ἀπό ἐκεῖνα πού ἔχομε. Καί ὅταν δέν ἔχουμε, μποροῦμε νά δώσουμε ἕνα γλυκύ χαμόγελο, ἕνα λόγο παρηγόριας, τήν ἀγαθότητα τῶν αἰσθημάτων μας καί τά καλά μας συμβουλευτικά καί φωτιστικά λόγια, τήν διδασκαλία πού ὁδηγεῖ στό ἅγιο θέλημα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἀμήν.-