Η ΤΕΛΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ (Ματθ. 10, 32-33, 37-38 και 19, 27-30)
†ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ ΜΕΛΕΤΙΟΥ
(Διασκευή ομιλίας στο Ζάλογγο, στις 14/6/2009)
Τα εκλεκτότερα δώρα
Σήμερα είναι η εορτή των αγίων Πάντων. Η Εκκλησία την καθιέρωσε σαν εορτή «πάντων των αγίων μαρτύρων». Βέβαια δεν παραμερίζονται οι υπόλοιποι άγιοι. Για τους αγίους μάρτυρες λέει το κοντάκιο της εορτής τους: «Ως απαρχάς της φύσεως τω φυτουργώ της κτίσεως, η οικουμένη προσφέρει σοι Κύριε, τους θεοφόρους μάρτυρας».
Οι άγιοι μάρτυρες είναι προσφορά της οικουμένης, δώρο, ευχαριστία προς τον Θεό, για τις μεγάλες Του δωρεές προς στους ανθρώπους. Αλλά έτσι όπως το λέει το τροπάριο, είναι σαν να τους προσφέραμε εμείς στο Θεό. Τι κάναμε εμείς για να φτάσουν σε τόση μεγαλωσύνη ο άγιος Γεώργιος και ο άγιος Δημήτριος; Εμείς τίποτε δεν κάναμε. Αλλά οι άγιοι είναι προσφορά της Εκκλησίας. Η Εκκλησία είναι ο λαός του Θεού. Από πότε; Από την εποχή του Αδάμ μέχρι την δευτέρα Παρουσία. Και αυτή η Εκκλησία σαν καλύτερα δώρα της στον Χριστό δίνει τους αγίους μάρτυρες. Τα εκλεκτότερα παιδιά της.
Γιατί όμως είναι οι άγιοι μάρτυρες τα εκλεκτότερα δώρα μας; Ένα άλλο τροπάριο λέει: «Μαρτύρων θείος χορός, της Εκκλησίας η ασφάλεια, του Ευαγγελίου η τελείωσις». Είναι σαν να λέμε: οι άγιοι μάρτυρες είναι φρουροί της Εκκλησίας, ασφάλειά της. Την κάνουν να μην κινδυνεύει.
Και «του Ευαγγελίου τελείωσις». Η περίληψη του Ευαγγελίου είναι: «Τόσο αγάπησε ο Θεός τον κόσμο, ώστε έδωκε τον Υιό Του τον μονογενή να γίνει θυσία. Ώστε κάθε άνθρωπος που θα πιστεύει εις αυτόν να μην κινδυνεύει να χαθεί». Συνεπώς αν πιστεύω στον Χριστό δεν κινδυνεύω να χαθώ. Μερικές φορές όμως έχουμε την υποχρέωση, να διερωτόμαστε για τον εαυτό μας και για τους άλλους. Αυτή η πίστη που έχει εκείνος και αυτή που έχω εγώ, είναι σωστή πίστη στον Χριστό;
Απόδειξη αληθινής πίστης στον Χριστό
Πίστη στον Χριστό είναι η «τελείωσις του Ευαγγελίου». Όλα τα άλλα είναι μικρά. Και η πίστη στον Χριστό φαίνεται, όταν δεν την αφήνουμε να μας φύγει, ούτε στις δυσκολίες. Εμείς, αν μας πάει κάτι στραβά, πεισμώνουμε και δεν πάμε στην Εκκλησία. Και λέμε: «Τι κάθεσαι και νηστεύεις;» «Τι κέρδισες με το να συγχωρείς και να αγαπάς; Γροθιά στο στομάχι χρειάζεται, που να τον κάνεις να σε θυμάται για όλη του τη ζωή». Ή κάτι άλλα ανθρώπινα λόγια γεμάτα κακία.
Ένας πειρασμός σου έτυχε και να, ξέχασες τον Χριστό, ξέχασες τον νόμο Του, έχασες τον κόπο τόσων χρόνων πνευματικής ζωής. Ο πειρασμός σε πάει όπου θέλει. Και οι άγιοι είχαν πειρασμούς. Πολλοί έκαναν θαύματα μεγάλα. Αλλά μερικοί ενώ έκαναν θαύματα κατά το διάστημα της ζωής τους, στο τέλος τα χαλάσανε. Υπάρχουν τέτοιες ιστορίες στους βίους των αγίων.
Γνωστή η ιστορία του ιερέα Σαπρικίου και του Νικηφόρου. Έζησαν στην εποχή των διωγμών. Ήταν φίλοι αλλά τσακώθηκαν. Κάποια μέρα οι διώκτες συνέλαβαν τον Σαπρίκιο, τον βασάνισαν πολύ για να αρνηθεί τον Χριστό, μα αυτός έμεινε ακλόνητος στην πίστη. Ο Νικηφόρος τον βρήκε φυλακισμένο και του ζήτησε με δάκρυα συγγνώμη. Μα ο ιερέας ήταν τόσο παθιασμένος από το μίσος, που αρνήθηκε να τον συγχωρήσει. Η συνέχεια είναι γνωστή. Στην επόμενη ανάκριση ο πρώην ατρόμητος ομολογητής αρνήθηκε με την πρώτη τον Χριστό. Έγινε ειδωλολάτρης.
Υπάρχουν και άλλες τέτοιες περιπτώσεις ανθρώπων, που αρνήθηκαν τον Χριστό ενώ πριν είχαν κάνει θαύματα. Γι' αυτό λέει το τροπάριο ότι οι μάρτυρες είναι «του Ευαγγελίου η τελείωσις». Δηλαδή η ολοκλήρωση του Ευαγγελίου είναι ο άνθρωπος εκείνος, που ό,τι και να γίνει δεν παύει να λέει: «Εγώ πιστεύω στον Χριστό». Πότε αυτά τα λόγια είναι αληθινά είναι ολοφάνερο: Όταν κάποιον τον σκοτώνουν για τον Χριστό και ούτε τότε τον αρνείται. Έτσι ήταν οι μάρτυρες. Και αυτή η ομολογία των μαρτύρων ήταν η εκδήλωση μεγαλύτερης πίστης και αγάπης στον Χριστό.
Εμάς δεν μας βάζουν μαχαίρι στο λαιμό για να δουν αν πιστεύουμε στον Χριστό. Αλλά κινδυνεύουμε να αρνηθούμε τον Χριστό αλλιώς. Λένε κάποιοι: «Άσε τους παπάδες και την Εκκλησία. Κάνε τη ζωή σου. Τράβα τον δρόμο σου». Όποιος αυτά τα ακούει και κλονίζεται η πίστη του, δεν έχει ούτε ένα κουκουτσάκι από την πίστη των μαρτύρων. Εκείνοι είχαν τέτοια πίστη, ώστε να θυσιάσουν ολόκληρη τη ζωή τους για τον Χριστό. Αυτό ήταν το μεγάλο έργο τους.
Αλλά αξίζει να θυσιάζει κανείς τη ζωή του για τον Χριστό;
Αφού εκείνος θυσίασε την δική Του ζωή για μας, για να σωθούμε, πολύ περισσότερο αξίζει και εμείς να θυσιάζουμε λίγα ή περισσότερα για να δείχνουμε την πίστη μας στον Χριστό. Μας λέει ο Χριστός: Η αρχή και η αιτία της σωτηρίας είναι να πιστεύετε ότι ήλθα στον κόσμο για να τον σώσω. Αυτό είναι το προζύμι που κάνει ολόκληρη τη ζωή μας ψωμί του Χριστού. Και γίνεται ολόκληρη η ζωή μας, ευάρεστη στον Χριστό. Χωρίς πίστη στον Χριστό κανείς δεν κάνει καλά έργα. Ούτε Τον αγαπάει, ούτε θυσιάζει κάτι γι' αυτόν, ούτε τους ανθρώπους αγαπάει, ούτε να συγχωρήσει μπορεί, ούτε προσευχή να κάνει, ούτε νηστεία, ούτε τίποτε.
Αναίμακτοι μάρτυρες
Ας έλθουμε στον άγιο Βασίλειο που ήταν άρχοντας από την Καισάρεια της Καππαδοκίας. Σπούδασε στην Αθήνα, στην Αντιόχεια και σε άλλα μέρη. Σοφός άνθρωπος. Τα άφησε όλα και έγινε παπάς. Έγινε και δεσπότης στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Ο άνθρωπος αυτός, πέρασε το 1/5 της ζωής του ως αρχιερέας, από σαράντα μέχρι σαρανταεννιά. Τον περισσότερο καιρό ήταν άρρωστος στο κρεβάτι. Πέθανε πριν τα πενήντα από τις πολλές αρρώστιες και την κακοπάθεια. Έκανε του κόσμου τα καλά. Νήστευε, αγαπούσε, προσευχόταν. Στον αγώνα για την πίστη δεν υποχώρησε ποτέ σε τίποτε.
Κάποια φορά μία ομάδα αιρετικοί που είχαν την εύνοια του βασιλιά, πήραν από τους ορθοδόξους τις Εκκλησίες. «Δικές μας οι Εκκλησίες» είπαν. «Έχουμε σφραγίδα και υπογραφή του βασιλιά». Ο άγιος Βασίλειος τους είπε: «Ο βασιλιάς και σεις παραλογίζεστε. Οι Εκκλησίες δεν είναι των ανθρώπων να βάζουν την σφραγίδα τους όπου θέλουν. Η Εκκλησία είναι του Χριστού. Αν θέλετε να δούμε ποιόν θέλει ο Χριστός, σφραγίστε την Εκκλησία. Θα προσευχηθούμε απ' έξω και άμα ανοίξει ο Χριστός την πόρτα της σε σας θα την πάρετε. Άμα την ανοίξει σε μας, θα είναι δική μας».
Προσευχήθηκαν οι αιρετικοί, μα ούτε οι πόρτες ούτε οι σφραγίδες κουνήθηκαν. Πήγε έπειτα ο άγιος Βασίλειος, στάθηκε μπροστά στην πόρτα και έκανε πάνω της ένα σταυρό με το χέρι του. Και είπε: «Εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος». Αμέσως η πόρτα της Εκκλησίας άνοιξε. Ήταν δεκαεννιά Ιανουαρίου. Έτσι έδειξε ο Θεός, ότι θέλει τους ορθοδόξους μέσα στην Εκκλησία και όχι τους αιρετικούς.
Αυτός ήταν ο άγιος Βασίλειος. Έτσι έζησε, έτσι πέθανε με μια ολόψυχη αφοσίωση. Ρωτάμε τώρα. Ήταν και αυτός μάρτυρας; Όλη του τη ζωή τον Χριστό μαρτυρούσε, για τον Χριστό μίλαγε με όλη του την καρδιά. Μα αν τύχαιναν βασανιστήρια θα τα υπέμενε; Μια φορά τον απείλησε ο τότε βασιλιάς που ήταν αιρετικός: «θα σε βασανίσω, θα σε σκοτώσω».
Είπε ο άγιος: «Τι με απειλείς; Να μου πάρεις κάτι, δεν φοβούμαι. Τα σκόρπισα όλα. Να με βασανίσεις, δεν αντέχω. Με το πρώτο θα τελειώσω τη ζωή μου. Να με σκοτώσεις; Χαρά μού κάνεις. Θα φύγω από αυτή την παλιοζωή, για να πάω στην αιώνια ζωή κοντά στον Χριστό. Ό,τι θέλεις κάνε».
Και ο αξιωματούχος του βασιλιά που τον απειλούσε εξ’ ονόματός του είπε: «Μπορεί ποτέ να τα βάλεις με τέτοιους ανθρώπους;». Τα μάζεψε και έφυγε. Αυτός ήταν ο άγιος Βασίλειος.
Τα δικά μας μέτρα
Ας δούμε τώρα τι μπορούμε να κάνουμε εμείς. Διαβάζουμε στο βίο του αγίου Αντωνίου: Ο άγιος Αντώνιος ήταν γεμάτος καλωσύνη. Οι άνθρωποι του έλεγαν: «Δεν χορταίνουμε να σε βλέπουμε. Δεν θέλουμε να μας πεις τίποτε. Μόνο που σε βλέπουμε φθάνει. Γιατί η καλωσύνη και η ειρήνη που βγάζει το πρόσωπό σου μας αρκεί για να καταλάβουμε τι σημαίνει πίστη στον Χριστό».
Αλλά κάποια φορά ενόχλησε τον άγιο ο λογισμός: «Ε, δεν είμαι και σκουπίδι. Τόσα που έχω κάνει, με αγαπά ο Θεός. Είμαι καλός απέναντι του Θεού». Και έτσι άνοιγε ο δρόμος προς την υπερηφάνεια. Τότε ο Θεός έστειλε άγγελο και του είπε: «Κοίταξε. Καλός είσαι. Αλλά υπάρχουν στην Αλεξάνδρεια, εξ’ ολοκλήρου χριστιανική τότε, δύο γυναίκες που είναι καλύτερες από σένα». Ο άγιος Αντώνιος ταπεινός και συνετός άνθρωπος είπε: «Πάω να τις δω και να διδαχθώ από αυτές». Πήγε και βρήκε το σπίτι τους. Ήταν ένα φτωχόσπιτο. Τέσσεροι τοίχοι και λίγα πράγματα πεταμένα πέρα-δώθε.
-Τι κάνετε εδώ; τις ρώτησε. Νηστεύετε πολύ;
-Τι να νηστεύσουμε, ούτε να φάμε δεν έχουμε.
-Κάνετε ελεημοσύνες;
-Εμείς ψάχνουμε να βρούμε κάτι να ζήσουμε και μας λες αν δίνουμε σε άλλους;
-Μα τι κάνετε τότε; Κάτι μεγάλο κάνετε. Ποια είναι η ζωή σας;
-Συννυφάδες είμαστε.
-Και μένετε στο ίδιο σπίτι συννυφάδες; Πόσα χρόνια είσαστε δωμέσα;
-Είκοσι.
-Είκοσι χρόνια στο ίδιο σπίτι; Δεν μαλώσατε ποτέ;
-Όχι.
-Πώς έγινε έτσι;
-Πήραμε δυό φτωχά αδέλφια που ήταν πολύ αγαπημένα και είπαμε: «Θα κάνουμε τέτοια αμαρτία, να μαλώνουμε και να γίνουμε αφορμή τα αγαπημένα αυτά αδέλφια να τσακωθούν;». Και υποσχεθήκαμε στο Θεό να ζούμε ειρηνικά. Να μην μας δούνε οι άνδρες μας τσακωμένες. Και αν τύχει καμιά παραξηγησούλα, αμέσως να την διορθώνουμε, να μην πέσει στη αντίληψή τους.
Όταν το άκουσε ο άγιος Αντώνιος είπε:
-Την ευχή σας να έχω. Εγώ τόσο αγώνα δεν έκανα στη ζωή μου.
Κάθε άνθρωπος άμα θέλει να αγιάσει έχει αφορμές γύρω του, μέσα του, στο σπίτι του. Μπορεί να αγιάσει. Αρκεί να το θέλει. Με λίγη καλωσύνη, με λίγη αγάπη. Γιατί αν κάνει αρχή, έρχεται η χάρη του Θεού και προοδεύει. Να μας φωτίζει ο Θεός, να καταλαβαίνουμε τα διδάγματα των αγίων μαρτύρων οι οποίοι είναι «του Ευαγγελίου η τελείωση». Αμήν.-