Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ (Λουκ. 1, 24-38)
†ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ ΜΕΛΕΤΙΟΥ
(Διασκευή ομιλίας στην Παναγία των Ξένων, στις 25/3/2011)
1. Η αληθινή ελευθερία
Σήμερα είναι η ημέρα της ελευθερίας.
Η ελευθερία θεωρείται μια από τις ωραιότερες λέξεις στο καθημερινό λεξιλόγιό μας, γιατί είναι πολύ γλυκειά στην καρδιά. Το θεωρούμε πολύ βαρύ να ζούμε σε κατάσταση δουλείας, χωρίς την δυνατότητα να κάνουμε ό,τι θέλουμε.
Όμως το πρώτο που πρέπει να προσέξουμε, είναι ότι η ελευθερία είναι πρώτα από μέσα, εσωτερική. Μετά απ’ έξω. Γιατί όταν ένας είναι δούλος εσωτερικά, υποδουλώνεται εύκολα και στο θέλημα του όποιου αφεντικού. Όταν όμως ο άνθρωπος είναι εσωτερικά ελεύθερος, έστω και αν είναι δούλος του σουλτάνου και αλυσοδεμένος στη χειρότερη φυλακή και υποβεβλημένος στους χειρότερους εξευτελισμούς, μπορεί να είναι όχι μόνο ελεύθερος αλλά και διδάσκαλος της ελευθερίας. Έχει ένα μεγαλείο ασύλληπτο.
Αυτή κυρίως την ελευθερία, από την αμαρτία, γιορτάζουμε σήμερα.
2. Το σημαντικότερο συμβόλαιο
Λέει ένα τροπάριο της εορτής του Ευαγγελισμού, ότι ο Θεός έκανε με τους ανθρώπους ένα συμβόλαιο. «Ο Πατήρ άνωθεν ευδοκεί». Ο Θεός Πατέρας δείχνει την καλωσύνη του. Ποιά καλωσύνη του;
Να τα συγχωρήσει στον άνθρωπο όλα. Να τον δεχθεί στην Βασιλεία του, ό,τι και αν έχει κάνει. Αλλά με ένα όρο· με μια προϋπόθεση...
Όταν εμείς ετοιμαζόμαστε για «δούναι και λαβείν», θέτουμε όρους και προϋποθέσεις. Και λέμε: «κάνουμε συμβόλαιο».
Το τροπάριο αυτό της εορτής, λέει ότι έγινε ένα συμβόλαιο. Μόνο που χρησιμοποιεί την παλαιά λέξη, όπως το έλεγαν τότε που ζούσαν οι μεγάλοι Πατέρες μας: «έγινε συναλλαγή, συνάλλαγμα». Ποιό ήταν το συνάλλαγμα;
-Εγώ θα σας συγχωρήσω, μας είπε ο Θεός, με την προϋπόθεση όμως ότι... το θέλετε.
Συμβόλαιο από την πλευρά ενός μόνο δεν γίνεται. Δωρεά και προσφορά από την πλευρά ενός, γίνεται χωρίς την συγκατάθεση του άλλου, μόνο όταν ο άλλος είναι σίγουρο ότι έχει καλή γνώμη. Ότι ξέρει να εκτιμά αυτό που παίρνει.
Μα όταν εκείνο που του δίνεις, το ποδοπατεί και το φτύνει, δεν γίνεται ούτε δωρεά, ούτε συμβόλαιο. Αλλά στην περίπτωση αυτή, εκείνος που έχει κάτι και το δωρίζει, τελικά το πετά στα σκουπίδια.
Ο Θεός όμως, την Βασιλεία του δεν την έχει για τα σκουπίδια. Ούτε η Βασιλεία του, ούτε το έλεός του είναι για τα σκουπίδια.
Και πολύ περισσότερο όταν σκεφθούμε, ότι για να μας δείξει πόσο ποθεί να μας έχει στη Βασιλεία του, έστειλε στον κόσμο τον Υιόν Του, ο οποίος έγινε άνθρωπος την ημέρα του Ευαγγελισμού και έλαβε σώμα από την Θεοτόκο για να το προσφέρει θυσία για μας πάνω στο Σταυρό.
Το αίμα του Υιού του Θεού δεν είναι για τα σκουπίδια, αλλά είναι πολύτιμο. Οι απόστολοι, η Εκκλησία, και εμείς το ονομάζουμε: «το τίμιο αίμα». Γιατί είναι πολύτιμο! Πόσο πολύτιμο;
Όλος ο κόσμος δεν αξίζει όσο μια σταγόνα από το αίμα του Υιού του Θεού!
Αυτό το πολύτιμο αίμα Του είναι ικανό να συγχωρήσει όλες τις αμαρτίες μας. Να μας δώσει λάμψη και δόξα ψυχής τέτοια, που δεν έχουν ούτε οι άγγελοι, ούτε οι αρχάγγελοι, ούτε τα χερουβίμ και τα σεραφείμ. Ήταν δυνατό παίρναμε όλες αυτές τις δωρεές έτσι πρόχειρα, χωρίς συμβόλαιο; Όχι! Γι’ αυτό ο Πατέρας μας ο ουράνιος, την ημέρα του Ευαγγελισμού, έκανε συμβόλαιο με συμβολαιογράφο, εγγυητή και πληρεξούσιο να υπογράψει τους όρους Του για μας, την Υπεραγία Θεοτόκο. Και μεσολαβητή τον αρχάγγελο Γαβριήλ.
3. Υπέγραψε η Θεοτόκος
Στην Παναγία, τέθηκε το ερώτημα:
-Δέχεσαι;
Η Παναγία δέχθηκε, στάζοντας από την ψυχή της αίμα. Και εδώ φαίνεται η ταπείνωσή της. Μας κοστίζει πιο πολύ να ταπεινωθούμε, παρά να χύσουμε το αίμα μας. Εύκολα ανοίγει κανείς τις φλέβες του, να τρέξει από πάνω του αίμα –μιλάμε για αίμα θυσίας- αλλά πολύ δύσκολα κόβει το θέλημά του και ταπεινώνεται. Η Παναγία ταπεινώθηκε εν επιγνώσει στο δυσκολότερο και πιο λεπτό θέμα της ζωής της. Είχε υποσχεθεί στο Θεό να ζήσει παρθένος, για την δόξα Του. Και τώρα την προσκαλεί ο Θεός δια του αρχαγγέλου Γαβριήλ να γίνει μητέρα.
Ρώτησε η Παναγία:
-Είναι ποτέ δυνατόν εγώ, ψευδομένη στο Θεό και αθετώντας την υπόσχεσή μου, να γίνω συμβολαιογράφος και εγγυητής για τους ανθρώπους;
Απάντησε ο αρχάγγελος:
-Πνεύμα άγιον επελεύσεται επί σε, και δύναμις Υψίστου επισκιάσει σοι. Και το γεννώμενον εκ σου, δεν θα είναι υιός του τάδε ή του τάδε, που χάλασε την παρθενία για να γεννηθεί, αλλά θα είναι Υιός του Θεού.
Είπε η αγία Θεοτόκος:
-Όσο και να με κατακρίνουν, ό,τι και αν μου στοιχίσει, σ’ ό,τι και να με καταδικάσουν οι άνθρωποι, ό,τι και να επέλθει μετά από αυτό, δέχομαι και θέλω να γίνει το θέλημα του Θεού για την σωτηρία του κόσμου.
Αλήθεια, τι θα έλεγαν οι ιερείς του Ναού του Σολομώντος, που αυτοί τουλάχιστον το ήξεραν ότι η Θεοτόκος είχε υποσχεθεί να μείνει Παρθένος;
4. Αξιοποίηση της δωρεάς
Αυτήν λοιπόν την μέρα που μίλησε ὁ αρχάγγελος και απεδέχθη η Παναγία το «χαίρε» του ουράνιου Πατέρα μας, είναι η αρχή της σωτηρίας του κόσμου. Η χαρά τού κόσμου και η εγγύηση ότι το έργο της σωτηρίας μας προχωρεί καλά. Πότε προχωρεί καλά;
Η Παναγία, καλά έκανε το έργο της. Καλά ενήργησε, καλά υπέγραψε, μα ο καθένας μας πρέπει να μείνει στη βάση, στο θεμέλιο, εκεί που πάτησε η Παναγία. Δηλαδή στην υπακοή της στο Θεό και στην ταπείνωσή της.
Όταν αξιωθούμε να πάμε κοντά στον Χριστό, θα είμαστε και δίπλα στην Παναγία. Και θα την δοξάζουμε γι’ αυτό που έκαμε. Όπως εδώ την λέμε με μια λέξη «ευεργέτιδα» του γένους των ανθρώπων, εκεί θα την αισθανόμαστε. Γιατί τότε θα απολαμβάνουμε τα αγαθά τής εγγύησής της, τις δωρεές από το συνάλλαγμα που δέχθηκε και υπόγραψε και θα την ευγνωμονούμε στους αιώνες των αιώνων. Εδώ με λέξεις-λόγια. Εκεί με ουσία.
«Ο Πατήρ άνωθεν ευδοκεί». Η Παναγία δέχθηκε και «το συνάλλαγμα κατά κοινήν πραγματεύεται βούλησιν». Πραγματοποιήθηκε το συνάλλαγμα με κοινή βούληση του Πατέρα και της Παναγίας. Εκείνο που τώρα πρέπει να γίνει, είναι να σταθούμε στον πλούτο που κέρδισε η Παναγία για μας. Πώς θα το καταφέρουμε;
Ας αναφερθούμε, σε κάποιο περιστατικό από τη ζωή του Καραϊσκάκη, που είχε και τις αδύνατες πλευρές του και μερικές φορές τα έκανε «ίσιωμα» και κοιτούσε μόνο το συμφέρον του. Όταν τον έπιαναν τα πείσματα του δεν ήξερε με ποιόν είναι. Με τους Έλληνες ή τους Τούρκους. Ενώ λοιπόν συμπεριφερόταν έτσι, κάποιος ευγενής άνθρωπος, με ποιό βαθύ το όραμα για την απελευθέρωση του λαού από τους Τούρκους, του είπε επιτιμητικά: «Στρατηγέ, μέχρι τώρα, δεν το έκανες το χρέος σου. Από δω και εμπρός, οφείλεις να το κάνεις».
Αν αυτά τα λόγια ίσχυαν για ένα σημαντικό μεν αλλά επίγειο θέμα, όπως είναι η απελευθέρωση ενός λαού από την σκλαβιά, πόσο πρέπει να είναι σκληρή η παρατήρηση σ’ εκείνον που παίζει με την αιώνια απελευθέρωσή του από την αμαρτία και την προετοιμασία του για την άνω Βασιλεία και για την αιώνια Ιερουσαλήμ;
Ο Καραϊσκάκης βέβαια, συνήλθε και απάντησε:
-Τελεία και παύλα. Μέχρι τώρα το έπαιζα, ποτέ διάβολος και πότε άγγελος. Από δω και πέρα, το υπόσχομαι, θα είμαι άγγελος. Θα παλεύω και θα αγωνίζομαι με όλες μου τις δυνάμεις για την απελευθέρωση του γένους μας.
Το είπε και το έκανε. Αγωνίστηκε με την μεγαλύτερη αυταπάρνηση για την ελευθερία. Δεν είναι άγιος, αλλά σ’ αυτό το σημείο είναι για μας πρότυπο και εμείς έτσι πρέπει να το πούμε.
-Μέχρι τώρα έπαιζα με την ψυχή μου. Δεν θα συνεχιστεί αυτή η κατάσταση.
Να ζήσουμε με περισσότερη συνέπεια για να κερδίσουμε τα κέρδη από το συνάλλαγμα που έκανε η Υπεραγία Θεοτόκος για χάρη μας και εγγυήθηκε και υπέγραψε.
5. Σεβασμός στην υπογραφή της Παναγίας
Ας το αποφασίσει ο καθένας μας:
-Ποτέ δεν θα επιτρέψω στον εαυτό μου, να βγάλω με την αδιαφορία μου ψεύτικη την υπογραφή της Παναγίας.
Και το αίμα του Χριστού δεν θα το θεωρήσω ότι είναι κοινό, που σημαίνει στη γλώσσα εκείνης της εποχής «για τα σκουπίδια, για πέταμα».
Το αίμα του Χριστού είναι τίμιο. Και όπως λέμε όταν πάμε να κοινωνήσουμε το παίρνουμε «εις άφεσιν αμαρτιών και εις ζωήν αιώνιον».
Να μας αξιώσει ο Θεός να αγωνιζόμαστε και να πονούμε για την σωτηρία μας, περισσότερο από ό,τι για τα επίγεια. Αμήν.-