fruits

(Ματθ. 25, 14-30)

Η ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΩΝ ΤΑΛΑΝΤΩΝ
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ ΜΕΛΕΤΙΟΥ
Ὁμιλία στό Πνευματικό Κέντρο Πρεβέζης στίς 14/2/1983

Μετρᾶ καί ἡ καλή διάθεση
Τό σημερινό Εὐαγγέλιο μᾶς λέγει τί τεράστια σημασία ἔχει γιά τόν ἄνθρωπο ἡ ὅποια καλή του διάθεση καί ἡ προσπάθεια του -ἡ μικρή- ἔστω καί γιά τήν τήρηση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ.
Ἄς ξεκινήσομε μέ ἕνα παράδειγμα, στό ὁποῖο εἶναι καλό νά ἀνατρέχουμε συνεχῶς.
Ἦταν ἕνας ἄνθρωπος, πού μιά ζωή ἁμάρτανε. Σέ τί βαθμό ἁμάρτανε, δέν μποροῦμε νά τό περιγράψουμε. Πάντως ἁμάρτανε μέ μεγάλη ἀθεοφοβία. Γιατί ἦταν ληστής. Ἔκλεβε, σκότωνε -καί φυσικά εἶναι αὐτονόητο- ἔκανε καί ὅλες τίς ἄλλες ἁμαρτίες, πού οἱ ἄνθρωποι μέ μιά ἐλάχιστη πνευματικότητα τίς θεωροῦν «πολύ μικρότερες».
Αὐτός ὁ τραγικός ἄνθρωπος, ὁ ληστής πού σταυρώθηκε δίπλα στόν Κύριο ἦταν, γιά μιά στιγμή ἀπέκτησε ἕνα ἐλάχιστο φωτισμό, μία ἐλάχιση καλή διάθεση. Καί ἐνῶ ἐπρόκειτο νά ξεψυχήσει πάνω στό σταυρό, ὅπου δίκαια εἶχε τιμωρηθῆ, εἶπε τό: «μνήσθητί μου Κύριε ἐν τῇ βασιλείᾳ Σου».
Ἡ μετάνοιά του ἦταν ἀναιμική. Γιατί;
Γιατί ἦταν μόνο μιά καλή ἐσωτερική διάθεση.
Καί γιατί ἄλλο ἦταν ἀναιμική;
Ἄς θυμηθοῦμε τήν ἁγία Μαρία τήν Αἰγυπτία, πού γιά πολλά χρόνια ἔζησε βουτηγμένη στήν ἁμαρτία καί τελικά μετανόησε. ᾿Αλλά τή μετάνοιά της δέν τήν ἔδειξε μόνο μέ τήν καλή διάθεση μιᾶς στιγμῆς –σάν τόν ληστή- ἀλλά τήν ἔδειχνε γιά πολλά χρόνια καί μάλιστα μέ ἕνα τρομερό δυναμισμό.
Φεύγοντας ἀπό τόν ἁμαρτωλό κόσμο καί πηγαίνοντας στήν ἔρημο, ὅπου τήν ἔσπρωχνε ἡ προθυμία καί ἡ διάθεσή της γιά οὐσιαστική μετάνοια, εἶχε πάρει μόνο ἕνα καρβέλι ψωμί.
Καί ἐπειδή κατάλαβε ὅτι ἐξ αἰτίας τοῦ ὅτι εἶχε ὑποδουλωθεῖ στήν φιληδονία τά προηγούμενα χρόνια, δέν πρέπει πιά νά εἶναι ὑποχωρητική στίς ἀξιώσεις τῶν ἐπιθυμιῶν καί τῆς σαρκός, ἀπό αὐτό τό καρβέλι δέν ἔκοψε οὔτε μία μπουκιά νά βάλει στό στόμα της, γιά νά μήν εὐχαριστήσει τόν ἑαυτό της.
Ποιός μπορεῖ νά κρατήσει μέ τέτοια ἀποφασιστικότητα τή μετάνοια; Μέ τέτοια σταθερότητα τήν ἀπόφασή του νά μήν ξαναϋποχωρήσει πιά στίς ἐπιθυμίες τῆς σάρκας;
Γι' αὐτό λέμε ὅτι ἡ μετάνοιά της καί ἡ καλή διάθεσή της δέν κράτησαν μιά στιγμή, οὔτε ἦταν ἀναιμικές. Καί δικαίως ἐλεήθηκε καί συγχωρέθηκε.
Ὁ ληστής πάνω στό σταυρό τί ἔκανε γιά νά δείξει ὅτι ἡ μετάνοιά του ἦταν ἀληθινή; ᾿Απολύτως τίποτε.
Δέν μποροῦσε· οὔτε εἶχε καιρό.
Τί ἔκανε μόνο; Τοῦ ἦρθε ἕνας καλός λογισμός μετανοίας καί τόν εἶπε μέ τό στόμα του. Μιά στιγμή πρίν καί οἱ δύο ληστές ἔβριζαν τό Χριστό. Γι᾿ αὐτή τή μετάνοια τήν τόσο ἀναιμική, ὁ Χριστός τοῦ ἀπάντησε: «᾿Αμήν, λέγω σοι, σήμερον μετ᾿ ἐμοῦ ἔση ἐν τῷ παραδείσῳ».
Βέβαια ὁ ληστής μέ τό «μνήσθητί μου» ἔδειξε καλή διάθεση, μετάνοια καί ἀναγνώρισε ὅτι τό θέλημα τοῦ Θεοῦ εἶναι σωτήριο. Καί ἡ συγχώρηση πού τοῦ ἔδωσε ὁ Χριστός τί εἶναι; Ὁλοκληρωτική!
Ὁ Χριστός ὅταν συγχωρεῖ δέν συγχωρεῖ μέ κρατούμενα. Συγχωρεῖ ὁλοκληρωτικά. Συνεπῶς τόν καθάρισε ἀπό τίς ἁμαρτίες· καί τί τοῦ ἔμεινε; ῾Η ἀρετή.
Τί θά λέγαμε γιά τόν ληστή ἄν τόν ψιλοκοσκινίζαμε μέ τά δικά μας κριτήρια;
Αὐτός, δέν ἀξίζει νά τοῦ δώσεις καμιά σημασία. Καί θά κρίναμε τήν ἐκδήλωση τῆς λίγης καλῆς διαθέσεώς του, γιά μιά στιγμή, σάν ἐξευτελισμό τῶν ἀρετῶν καί τῆς ὑποθέσεως τοῦ χριστιανισμοῦ.
Ἀλλά ἡ νοοτροπία τοῦ φιλανθρωποτάτου Χριστοῦ, εἶναι διαφορετική. Γιατί δέν θέλει ποτέ τόν θάναντο τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ἀλλά θέλει ὁπωσδήποτε νά κάνει ὁ ἄνθρωπος κάποια ἀρετή, γιά νά τόν ἐλεήσει καί νά σωθεῖ. Γι' αὐτό ὁ Κύριος ἀξιώνει τό ληστή τῆς ἐπουρανίου βασιλείας του.
Λέγει ὁ ἅγιος Συμεών ὁ νέος θεολόγος, ὅτι καί αὐτή ἡ καλή διάθεση καί ἡ μετάνοια, ἐπειδή εἶναι στροφή πρός τόν Θεό συνειδητή, ἠθελημένη καί δείχνει τήν νίκη κατά τῆς ἁμαρτίας καί τό θρίαμβο τοῦ καλοῦ μέσα στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου ἔχει μεγάλη σημασία. Εἶναι μεγάλη ἀρετή.
῎Αν αὐτά τά μικρά ἔχουν τόση ἀξία, οἱ μεγαλύτερες ἀρετές πόση ἀξία πρέ¬πει νά ἔχουν;
«Μακάριοι καί καλότυχοι» λέγει ὁ ἅγιος Συμεών, «ἐκεῖνοι πού ζοῦν καί ἀγωνίζονται γιά τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, γιά νά ἀποκτήσουν πνευματικές ἀρετές, γιά νά εὐαρεστήσουν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ».
Τί θά ἔλεγαν οἱ οἰκονομολόγοι;
῾Ο Κύριος θέλοντας νά μᾶς διδάξει τή μεγάλη σημασία τοῦ πνευματικοῦ ἀγώνα ἐπάνω στή γῆ, μᾶς εἶπε τήν παραβολή τῶν ταλάντων, τήν ὁποία ἀκούσαμε σήμερα.
Ἕνας ἄνθρωπος, λέει, καί ἐννοεῖ τόν ἑαυτό του, ἀνεχώρησε γιά χώρα μακρινή. Καί ἐμπιστεύτηκε τήν περιουσία του στούς δούλους του. Στόν ἕνα ἔδωσε πέντε τάλαντα, στόν ἄλλο δύο καί στόν ἄλλο ἕνα.
«Δουλέψετε» τούς εἶπε «ἐμπορευθεῖτε, κάνετε ὅποια ἐπιχείρηση θέλετε καί ὅταν θά γυρίσω πάλι λογαριαζόμαστε». Ἡ ἡμέρα πού ἀνεχώρησε ὁ Κύριος ἀπό τήν γῆ εἶναι ἡ ἀνάληψή του, πού ἀνέβηκε στούς οὐρανούς.
Τά τάλαντα πού ἐμπιστεύθηκε στόν κάθε ἄνθρωπο εἶναι πολλῶν εἰδῶν. Εἶναι ὅλες οἱ δωρεές τοῦ Θεοῦ τίς ὁποῖες μπορεῖ νά φαντασθεῖ κανείς:
• οἱ σωματικές· ὑγεία, εὐρωστία, ἐξυπνάδα...
• οἱ πνευματικές· ἠρεμία, πραότητα, καλωσύνη, καλή διάθεση, τά διάφορα πνευματικά χαρίσματα πού ἔχουν ὡρισμένοι ἄνθρωποι...
• καί οἱ ἐπουράνιες: Τό ἅγιο Εὐαγγέλιο, πού τό ἔχομε στά χέρια μας νά τό διαβάζομε. Εἶναι δωρεά τοῦ Θεοῦ τεράστια. Ὁ ἄγγελος φύλακας, πού δέ μᾶς ἀφήνει οὔτε μία στιγμή χωρίς νά μᾶς προστατεύει καί νά μᾶς ὑπενθυμίζει σάν φωνή συνειδήσεως τί πρέπει νά κάνομε καί τί πρέπει νά ἀποφεύγομε. Τά μυστήρια τῆς ᾿Εκκλησίας, ἡ ἐξομολόγηση, ἡ θεία Κοινωνία καί ὅλα ὅσα τελοῦνται στήν ᾿Εκκλησία.
Πέρασε πολύς χρόνος καί ὁ Κύριος ξαναγύρισε καί ζήτησε λογαριασμό.
Πότε θά ξαναγυρίσει ὁ Κύριος;
Τήν ἡμέρα τῆς Δευτέρας Παρουσίας.
Καί τί θά γίνει τότε;
Λέγει τό ἅγιο Εὐαγγέλιο: Παρουσιάστηκε ὁ πρῶτος δοῦλος καί εἶπε: «Κύριε, πέντε τάλαντα μοῦ ἔδωσες· δούλεψα τά ἔκανα δέκα». Τά διπλασίασε. Μόνο τά διπλασίασε.
Ἀπάντησε ὁ Χριστός: «Εὖ δοῦλε ἀγαθέ καί πιστέ, ἐπί ὀλίγα ἦς πιστός, ἐπί πολλῶν σέ καταστήσω, εἴσελθε εἰς τήν χαρά τοῦ Κυρίου σου».
Τί σημαίνουν τά λόγια τοῦ Χριστοῦ; Σοῦ ἔδωσα πέντε τάλαντα, τά ἔκανες δέκα. Τά πέ¬ντε πού σοῦ ἔδωσα τά διαχειρίστηκες μέ καλό τρόπο. ῎Ησουν ἄξιος νά σοῦ δείξω τέτοια ἐμπιστοσύνη!
᾿Από πιά πλευρά ἄξιος; ᾿Από τήν καλή διάθεση. ᾿Από τήν προθυμία νά ὑπηρετήσει τό θέλημα τοῦ Κυρίου του.
Βλέπετε ὁ Κύριος δέ τοῦ εἶχε πεῖ: «δούλεψε καί ὅσα κερδίσεις ὅλα δικά σου, στήν τσέπη σου». Ἁπλά, εἶπε σέ ὅλους: «δουλέψτε, πάρτε τα νά ζήσετε, νά ἐμπορευθεῖτε. Ὅταν ἔλθω θά λογαριαστοῦμε».
Δηλαδή, τό τί θά κάνει καί πῶς θά τούς ἀμείψει, τό εἶχε κρατήσει γιά τόν ἑαυτό του, δέν τούς εἶχε πεῖ τίποτα.
Καί συνεπῶς, ὁ ἄνθρωπος πού ἐργάζεται χωρίς νά ξέρει σέ ποιό βαθμό θά ἀμειφθεῖ γιά τήν ἐργασία του πῶς ἐργάζεται;
Ἐργάζεται ἀπό καλή καί εἰλικρινή του διάθεση.
Μᾶς λέγει λοιπόν ὁ Χριστός, ὅτι ἐκεῖνοι πού ἐργάζονται μέ καλή καί εἰλικρινή διάθεση γιά μένα· καί ἐπειδή τούς ἐμπιστεύτηκα δείχνουν προθυμία, μέ ἐμπιστεύονται καί ἐργάζονται, θά ἀκούσουν: «Εὖ δοῦλε ἀγαθέ καί πιστέ, ἐπί ὀλίγα ἦς πιστός ἐπί πολλῶν σέ καταστήσω». ῾Η ἀμοιβή πού θά σοῦ δώσω εἶναι γιά πολλά, πολύ περισσότερα ἀπό αὐτά πού σοῦ εἶχα ἐμπιστευθεῖ. «Εἴσελθε εἰς τήν χαρά τοῦ Κυρίου σου». Ἀπ᾿ ἐδῶ καί πέρα εἶσαι ἐκλεκτός μου. Ἡ χαρά μου θά εἶναι καί δική σου.
Παρουσιάζεται ὁ δεύτερος δοῦλος καί τοῦ λέγει:
-Ἐμένα μοῦ ἔδωσες δύο τάλαντα· τά ἔκανα τέσσερα. Ἐρώτηση: Τί διαφέρει ὁ δεύτερος δοῦλος ἀπό τόν πρῶτο; Ἀπολύτως τίποτα. Γιατί ὁ πρῶτος πῆρε πέντε τάλαντα καί μέ τόν κόπο καί μέ τήν προθυμία του τά ἔκανε δέκα, τά διπλασίασε. ῾Ο δεύτερος πῆρε δύο, δούλεψε καί αὐτός μέ καλή διάθεση, μέ προθυμία, μέ εἰλικρίνεια καί τά ἔκανε τέσσερα. Τί ἔκανε καί αὐτός; Τά διπλασίασε.
Τί κόπο καί τί φροντίδα θέλει γιά νά διπλασιάσεις τά λίγα καί τά πολλά; Τόν ἴδιο. Τήν ἴδια καλή διάθεση.
Γι᾿ αὐτό ἄκουσε τά ἴδια ἐπαινετικά λόγια:
«Εὖ δοῦλε ἀγαθέ καί πιστέ ἐπί ὀλίγα ἦς πιστός ἐπί πολλῶν σέ καταστήσω, εἴσελθε εἰς τήν χαρά τοῦ Κυρίου σου».
Αὐτό μᾶς δείχνει, ὅτι ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἐργαστεῖ μέ καλή διάθεση, μέ εἰλικρίνεια, μέ ζῆλο καί τό «ἕνα» τό κάνει «δύο» ἔχει μία τεράστια ἀμοιβή.
Πόση εἶναι αὐτή ἡ τεράστια ἀμοιβή;
Ὁ Χριστός, πολλές φορές, ἔλεγε λίγα τή μιά ἡμέρα, λίγα τήν ἄλλη καί ἄλλα λίγα τήν τρίτη. Ἡ μία του παραβολή καί ἡ μία του διδασκαλία συμπλήρωνε καί θά συμπληρώνει μέχρι τή συντέλεια τῶν αἰώνων τήν ἄλλη.
Γιατί τό ἔκανε ἔτσι; ᾿Εκεῖνος ξέρει.
Ἐμεῖς ἔχομε ὑποχρέωση νά διαβάζομε τό ἅγιο Εὐαγγέλιο μέ πολλή προσοχή καί νά τό κατανοοῦμε ὅσο πιό βαθειά μποροῦμε.
Τί λέγει λοιπόν ἀλλοῦ ὁ Κύριος;
Λέγει ὅτι οἱ δοῦλοι ἐργάστηκαν καί ὁ ἕνας τά πέντε τάλαντα τά ἔκανε δέκα. Καί ὁ Κύριος τοῦ εἶπε: «γίνου ἐπάνω δέκα πόλεων». Σοῦ δίνω ἀμοιβή νά εἶσαι κυρίαρχος δέκα πόλεων. Ποῦ; Στήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ· ὄχι στή γῆ.
Στόν ἄλλο πού ἔκανε τά δύο τάλαντα τέσσερα τοῦ εἶπε: «καί σύ γίνου ἐπάνω τεσσάρων πόλεων».
Ἀκόμα σκέπτεσαι τίς ψευτοχαρές;
Ἄς ἀναλύσομε αὐτά τά λόγια.
Ἐκείνη τήν ἐποχή ἕνα τάλαντο ἰσοδυναμοῦσε μέ τήν ἀξία ἑνός σπιτιοῦ.
Μία πόλη πόσα σπίτια ἔχει;
Μερικές ἑκατοντάδες ἤ χιλιάδες σπίτια... Καί φυσικά ἀξίζει χιλιάδες τάλαντα. Συμπέρασμα: Ὁ δοῦλος πού ἔκανε τά δύο τάλαντα τέσσερα, πῆρε ἀμοιβή τέσσερεις πόλεις. Δηλαδή χιλιάδες τάλαντα.
Πρόκειται γιά ἀμοιβή, πού μέ κανένα τρόπο δέν μπορεῖ νά τήν ἐξιχνιάσει νοῦς ἀνθρώπου.
Γι᾿ αὐτό καί ὁ ἅγιος ἀπόστολος Παῦλος περιγράφοντας τήν Βασιλεία τῶν οὐρανῶν λέγει: «ὀφθαλμός οὐκ εἶδε καί οὖς οὐκ ἤκουσε καί ἐπί καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη, ἅ ἡτοίμασεν ὁ Θεός τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν».
Οὔτε μάτι ἀνθρώπου τά εἶδε ποτέ, οὔτε ὁ νοῦς του τά κατάλαβε, οὔτε ἡ καρδιά του ἐπιθύμησε τόσο ὡραῖα, μεγάλα καί ὑψηλά πράγματα.
Ἄς ποῦμε ἕνα ἀστεῖο. ῞Ενας ἄνθρωπος τί νά τά κάνει τά χιλιάδες σπίτια. Δέν τοῦ χρειάζονται. ῞Ενα τοῦ φτάνει.
Γιατί τότε λέει ὁ Χριστός ὅτι θά πάρει δέ¬κα πόλεις, τέσσερεις πόλεις, τόσα σπίτια; Γιά νά δείξει ὅτι ἡ ἀμοιβή τήν ὁποία θά πάρει ποιοτικά καί ποσοτικά θά εἶναι ἀσύγκριτα μεγαλύτερη ἀπό τίς ψευτοχαρές τῆς γῆς.
Ἐκεῖνο πού μᾶς εὐφραίνει ἐδῶ στή γῆ, εἶναι νά ἔχομε ἕνα καλό σπιτάκι, γιά νά περνᾶμε τή μισή μας μέρα, λίγο καλό φαγητό, πού τέρπει τό λαρύγγι, τή δυνατότητα νά κάνουμε καμιά ἐκδρομή ἤ τέλος πάντων -ἅμα εἴμαστε καί λιγάκι ἁμαρτωλοί- νά ἔχομε καί καμμιά ἄλλου εἴδους ἁμαρτωλή διασκέδαση.
Γιά φαντασθεῖτε λοιπόν τί πρέπει νά εἶναι ἐν συγκρίσει μέ αὐτά τά ἐπίγεια, ἐκεῖνα πού ὑπόσχεται ὁ Χριστός.
Ὁ λόγος τοῦ ἀποστόλου Παύλου εἶναι πολύ ἐνδεικτικός καί πρέπει νά τόν προσέ¬χομε: «ἅ ὀφθαλμός οὐκ εἶδε, οὖς οὐκ ἤκουσε καί ἐπί καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη». Δέν κατόρθωσε καρδιά ἀνθρώπου νά ἐπιθυμήσει «ἅ ἡτοίμασεν ὁ Θεός τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν». Ὅταν λέει «τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν» ἐννοεῖ γιά ὅλους τούς ἀνθρώπους πού τόν ἀγαπᾶνε.
Γιά ὅλους· ἀλλά ἄς προσέξωμε κάτι.
Οἱ ἄνθρωποι πού ἀγαποῦν τό Χριστό δέν εἶναι ὅλοι ἴσα. Αλλιῶς τόν ἀγαπάει ὁ ἕνας, ἀλλιῶς ὁ ἄλλος. ῎Αλλη προθυμία δείχνει ὁ ἕνας, ἄλλη ὁ ἄλλος.
Ἄλλη ἡ καλή διάθεση τοῦ ληστή, ἄλλη τῆς ἁγία Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας. Ἀλλά βρέθηκαν ἄνθρωποι πού ἔδειξαν πολύ καλύτερη διάθεση ἀπό αὐτήν. Ποῖοι ἦταν;
Ἐκεῖνοι, πού δέν ἄφησαν τόν ἑαυτό τους νά πέσει στήν ἁμαρτία. Αὐτή, χρόνια ὁλόκληρα ἁμάρτανε ἀθεόφοβα.
Πειρασμούς εἶχαν καί οἱ ἅγιοι. Ὅπως ἕνας ἄνθρωπος πού κάποτε ὑποχωροῦσε στήν ἁμαρτία, παροτρύνεται ἀπό τήν ἐσωτερική του διάθεση καί ἀπό τό σατανᾶ νά παρασυρθεῖ πάλι σέ ἁμαρτίες μικρές ἤ μεγάλες, ἔτσι καί ἕνας πού ποτέ του δέν ἁμάρτησε ἔμπρακτα, παροτρύνεται ἀπό τό σατανᾶ καί ἀπό ἀπό τήν ἐπιθυμία πού εἶναι μέσα του ἔμφυτη, τουλάχιστον κάτι νά δοκιμάσει. Ἔτσι προσπαθεῖ νά τόν ἀπατήσει ὁ διάβολος.
Γι' αὐτό λέμε ὅτι ὁ ἄνθρωπος πού ποτέ δέν ἀφήνει τόν ἑαυτό του νά δοκιμάσει τό κακό ἔχει μεγαλύτερη ἀξία ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Καί συνεπῶς ἡ ἀμοιβή του στόν Παράδεισο θά εἶναι μεγαλύτερη.
Ποῦ μᾶς τό λέει αὐτό ὁ Χριστός;
Θυμηθεῖτε τήν παραβολή τοῦ Σπορέως. Ὁ σπόρος πού ἔπεσε στή γῆ τήν καλή καί τήν ἀγαθή ἔκανε καρπό. ῎Αλλος μέχρι 30, ἄλλος μέχρι 60, ἄλλος 100. Δέν σημαίνει πώς ἔκαναν ἀκριβῶς 30, 60, καί 100. Ὑπῆρξαν σπόροι πού ἀπέδωσαν ποικιλία παραγωγῆς. Ὅλους τούς ἀριθμούς ἀπό 1, 2, 3... μέχρι 99 καί 100.
Τί εἴπαμε προηγουμένως; ᾿Εκεῖνος πού μόνο διπλασίασε τά τάλαντα τί ἀμοιβή πῆρε; Ἀνυπολόγιστη!
Τότε ἐκεῖνος πού ὄχι ἁπλά διπλασίασε, ἀλλά ἐκεῖνο τό «ἕνα» πού ἔλαβε τό ἔκανε 30, 60 ἤ 100 φορές περισσότερο, τί ἀμοιβή πρέπει νά πάρει;
Ἀπ᾿ ἐδῶ, καταλαβαίνει κανείς, πόση εἶναι ἡ δόξα τῶν μετανούντων στόν οὐρανό, ἀλλά καί πόση εἶναι ἡ δόξα τῶν ἁγίων, πού μέ ὅλη τή ζωή τους δόξασαν τόν Κύριο. Δέν μιλᾶμε γι' αὐτούς πού δέν εἶχαν τήν εὐκαιρία νά ἁμαρτήσουν σάν τά νήπια, ἀλλά γι' αὐτούς πού ἀγωνίστηκαν σέ ὅλη τους τή ζωή.
Ἄς προσπαθήσομε νά κάνομε τή ζωή μας ζωή ἀγώνα καί καλῆς διαθέσεως γιά νά ἐπικρατεῖ πάντοτε μέσα μας τό θέλημα τοῦ Κυρίου μας ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ.
Καί ἄς θεωροῦμε τό τελευταῖο λεπτό πού ὑπάρχει στή διάθεσή μας σάν τάλαντο πού μᾶς τό ἐμπιστεύεται ὁ Κύριος γιά νά τό ἀξιοποιήσομε. Ἀμήν.-